Op steenworp afstand - Oapen

Na de afsplitsing in 1899 van het bureau, behield de ccs in eerste instantie echter
haar uitgebreide taak van advisering van de regering over alle vraagstukken van
statistiek, inclusief organisatorische. In de eerste decennia bleef de ccs dan ook de
trait d’union tussen maatschappij en cbs en tussen regering en cbs. De ccs was de
officiële poort naar buiten toe van het cbs. Ze werkte met commissies waarin door
hoogleraren adviezen werden voorbereid over nieuwe velden van onderzoek en kennis
zoals de productie- en consumptiestatistiek, en over de onafhankelijkheid van de
statistiek. Door de voortzettende professionalisering, centralisatie en uitbreiding van
het apparaat van het cbs van honderden personeelsleden in de Eerste Wereldoorlog
tot duizenden na de Tweede Wereldoorlog, raakte de ccs als ‘planeerend college’
steeds meer in de positie van adviseur en toezichthouder, belast met de vaststelling
van het programma van het cbs.
Bekende Nederlandse hoogleraren, oud-politici en topambtenaren zijn in de 20 ste
eeuw voorzitter geweest van de ccs, waarvan de algemene adviserende taak over de
behoefte aan statistiek en hoe die te vervullen, in stand bleef. Voorzitters waren niet
alleen Pierson, Verrijn Stuart, Oud en Holtrop, Idenburg, maar bijvoorbeeld ook in
de jaren zeventig prof P. de Wolff en zijn plaatsvervanger prof. E.W. Hofstee. Beide
laatstgenoemden stonden aan de wieg van de wrr.
2.4 De voorgeschiedenis van de Centr ale Gezondheidsr
a ad
De plaats die de Centrale Commissie voor de Statistiek met haar bureau aan het eind
van de 19 de eeuw was gaan innemen voor de statistici/economisten, nam de Centrale
Gezondheidsraad in bij de hygiënisten, zoals de medici in de negentiende eeuw vaak
werden aangeduid. Ook hun moeizame totstandkoming hebben zij gemeen.
De Centrale Gezondheidsraadraad die in 1902 werd ingesteld bestaat nog steeds, al is
het predicaat ‘centraal’ komen te vervallen. Net als bij de Centrale Commissie voor de
Statistiek verwachtte de regering dat de Raad niet afzijdig zou blijven en dat hij normerend
zou optreden. Bij de statistiek moet men daarbij denken aan gemeenschappelijke
concepten en methodes, bij de volksgezondheid aan gemeenschappelijke normen
bij onder meer diagnostiek en aan voorstellen voor verbetering van de algemene
leefsituatie van de bevolking. 13
In het verlengde van de verandering van het politieke klimaat in 1848 hielden sommige
medici al pleidooien voor nieuwe wetgeving, die ze in de eerste decennia van
de 19 de eeuw overigens nog hadden afgewezen; bevreesd als ze toen nog waren voor
staatsinmenging en aantasting van hun beroepsvrijheid. In 1849 veranderde dat sterk
35 ja ar wrr
35