Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
4 4
Deel I - Monopolie Raad van State doorbroken
2.6 commissies ad hoc en particuliere instellingen
Buiten het behandelde terrein waren er rond de vorige eeuwwisseling tal van tijdelijke
commissies met een beperkte opdracht en diverse particuliere instellingen die
deskundige onderzoeken publiceerden over onderwerpen van publiek belang. Omdat
zij het beeld van deze tijd verduidelijken, worden enkele ervan hier kort vermeld.
Commissies ad hoc
Commissies met betrekkelijk grote gevolgen waren de Staatscommissie voor de
landbouw uit 1889 die een regeling voor landbouwkrediet ontwierp (Raiffeisen),
de Commissie van de Faillissementswet van 1893 en van het Waterschapsbestuur
van 1892. Verder de Vlootcommissie en de verschillende legercommissies, onder
meer over het omstreden ‘remplacantenstelsel’ waarbij burgers aan hun dienstplicht
konden ontkomen door een ander tegen een vergoeding hun plaats te laten innemen
in het leger; de vraag was bijvoorbeeld of het Zwitserse systeem van een Volksleger
niet een veel beter model van dienstplicht was. In 1910 werd de Staatscommissie Van
Leeuwen geïnstalleerd voor de vereenvoudiging van de departementale organisatie,
rangenstelsel en beloningen, waarvan de latere eerste minister Ruysch de Beerenbrouck
lid was; bij lezing van het rapport valt de mate van detaillering van de voor
De Trêveszaal was de vergaderzaal voor diverse adviesraden, waaronder de Staatscommissie
tegen de Werkeloosheid van 1910 onder voorzitterschap van M.W.F.
Treub (herkomst IISG).
stellen op, inclusief concept Koninklijke Besluiten met een uitgewerkt rangenstelsel;
klaar om zo in te voeren (De Graaff: 53). Verder zijn nog enkele commissies ingesteld
op onderwijsgebied, zoals de Bevoegdheidscommissie van 1900 die ging over de beroepsvereisten
en salariëring in het onderwijs en de Ineenschakelingscommisie voor
het onderwijs (1903). De laatste zou een lijvig rapport maken over een vraagstuk dat
35 ja ar wrr