Op steenworp afstand - Oapen

het Centre d’Analyse Stratégique speelt dit ook, alhoewel indirecter. In Duitsland
hebben we gezien dat het volle landschap en de daarmee samenhangende concurrentie
mede oorzaak was van het mislukken van de planningafdeling in het Bundeskanzleramt.
Waar in andere landen de organisaties probeerden de oorspronkelijke
ambities bij te stellen en een andere invulling te vinden voor de functies van denken,
onderzoeken en communiceren, viel men in Duitsland terug op de andere organisaties
in het landschap van advies. De sterke positie van de economische onderzoeksinstituten
en de partijpolitieke denktanks, lijkt geen ruimte over te laten voor een
breed georiënteerde, onafhankelijke adviesorganisatie die kan functioneren zoals de
wrr in het Nederlandse landschap doet.
Gezien vanuit de functie-indeling van denken, onderzoeken en communiceren zien
we een toename van het belang dat gehecht wordt aan en een andere invulling van
de derde functie: communiceren. De keuze voor nieuwe vormen en voor het bewust
opzoeken van een breder publiek heeft te maken met veranderingen in de wetenschap.
Politisering en democratisering van kennis maken het tegelijkertijd noodzakelijk
en gewenst om zowel in de productiefase, als na afronding van een studie de
dialoog aan te gaan met andere actoren dan alleen de regering of premier. Daarnaast
maakt de zojuist genoemde groeiende concurrentie dat de functie van communiceren
in belang toeneemt. Deze toegenomen concurrentie heeft zowel invloed op de
directe beïnvloedingspogingen van de wereld van beleid en politiek, als op de indirecte
beïnvloeding in de vorm van deelname aan het publieke debat.
Relatie met nationale context
In het eerste hoofdstuk is de bijzondere positie van Europese organisaties voor onderzoek
en advies voor de nationale overheid vergeleken met een koorddansact. Het
is een kwestie van balanceren tussen twee polen: de wereld van beleid aan de ene
kant en de wereld van wetenschap aan de andere kant. Waar dit vergelijkende deel
startte met organisaties die een sterke verwantschap en vergelijkbare kenmerken vertonen,
hebben we gezien dat ze zich vanuit deze vergelijkbare startposities verschillend
hebben ontwikkeld. Deze ontwikkeling uit zich onder meer in een verschuiving
op dit continuüm tussen de wereld van beleid en de wereld van de wetenschap en
heeft te maken met de nationale context waarin deze organisaties functioneren. De
veranderingen in de context waarin deze organisaties functioneerden vertoonden
hierbij opvallende parallellen. Waar ze werden opgericht in een tijdperk van optimisme
en de luxe van een overheid die zelf nadrukkelijk vroeg om een langetermijnperspectief
en kritisch advies, slaat in alle landen de sfeer in de tweede helft van de
jaren zeventig om. De nationale overheden zien zich geconfronteerd met crises en
wrr 35 ja ar
305