Op steenworp afstand - Oapen

met andere vormen van kennis aangaan. Deze ontwikkelingen in de wetenschap
hebben gevolgen gehad voor de rol van adviesorganen. Hoe moeten die functioneren
onder condities van onzekere kennis? Paradoxaal wordt er ondanks deze afname van
legitimiteit van wetenschappelijke kennis steeds vaker een beroep gedaan op experts
door beleidsmakers, zoals in deel I beschreven is voor het Nederlandse landschap. De
inzet van deze expertise is wel anders. Waar het eerder ingezet werd als onbetwistbare
waarheid, is kennis nu een noodzakelijke input in het beleidsproces, maar input
die betwist kan worden en die verschillend geïnterpreteerd kan worden door de
actoren die betrokken zijn bij dit beleidsproces.
Een andere verschuiving als gevolg van de democratisering van kennis is het bewust
tegelijk inzetten van meerdere (wetenschappelijke) experts door de verschillende betrokkenen
(politisering van kennis). ‘Nieuw’ is de trend om heel bewust en expliciet
gericht (partijdig) advies te geven of te vragen, in plaats van het ideaal van objectieve
kennis na te streven. De opkomst van de advocacy-denktanks is een exponent van
deze trend, al loopt Europa in deze ontwikkeling achter op de Verenigde Staten, zoals
we hebben gezien in hoofdstuk 1.
Huidige invulling oorspronkelijke ambities
De ontwikkelingen in de relatie tussen beleid en wetenschap hebben invloed gehad
op de taakinvulling van de hierboven besproken adviesorganisaties. Ten eerste is
sinds de jaren zestig en het begin van de jaren zeventig het enthousiasme over toekomstgericht
onderzoek afgenomen. De ambitie is duidelijk minder prominent. Bij
de wrr hebben we gezien dat het ambitieuze project Algemene Toekomstverkenning,
gestart in 1973, de ambitie die (nog steeds) staat in de wettelijke taakomschrijving,
niet volledig heeft kunnen waarmaken. Na deze Algemene Toekomstverkenning
volgde de Beleidsgerichte Toekomstverkenning. Sinds de jaren negentig heeft
de toekomstgerichte taak van de wrr een andere invulling gekregen. De evaluatiecommissie-Rinnooy
Kan adviseerde dan ook in 2001 om vast te houden aan de
toekomstgerichtheid van het onderzoek, maar niet te veel energie te verspillen aan
de methodologie van toekomstonderzoek. 21
Het Zweedse iffs daarentegen heeft de verwijzing naar de toekomst nog steeds prominent
in zijn naam staan, des temeer opvallend, omdat het instituut in zijn huidige
vorm pas bestaat sinds 1987. De verwijzing naar de toekomst in de naam van het huidige
instituut is echter meer symbolisch en bedoeld om continuïteit met de voorganger
uit te drukken. Bovendien getuigt de verandering van het enkelvoudige future
naar het meervoudige futures van een andere wetenschapsopvatting dan eind jaren
wrr 35 ja ar
303