Op steenworp afstand - Oapen

Onderwijsraad gehoord’, hetgeen inhoudt dat de Onderwijsraad moet worden geconsulteerd
bij het maken van een regeling.
De Onderwijsraad kende kortom periodes van op- en neergang, van verstarring en
revitalisering. Hij bleef tot aan het eind van de 20 ste eeuw ondanks veel concurrentie
overeind en is thans een van de raden die vallen onder de Kaderwet adviesorganen.
Zijn basis ligt nu in de Wet op de Onderwijsraad van 1997, waarin zijn aandachtsgebied
is omschreven als “hoofdlijnen van het beleid en de wetgeving op het terrein
van het onderwijs”.
Aan de raad zijn veel beroemde namen verbonden geweest uit onderwijs en politiek,
zoals naast de reeds genoemden: de hoogleraren I.A. Diepenhorst en K. Posthumus,
en mgr. F.R.L. Sassen. Ook onder de secretarissen bevinden zich bekende namen, onder
wie meer dan 30 jaar H.W. Tilanus (de aanvoerder van de chu), de latere staatssecretaris
Schelfhout en prof. mr. H. Drop.
De Centrale Jeugdraad (1920) die zich vooral bezighield met de problematiek van
de jeugd ná de leerplichtige leeftijd (d.w.z. van 13-18 jaar) wordt hier kort genoemd,
maar blijft hier verder buiten beschouwing. Deze raad, die vooral bestond uit de volwassen
leiders van de verschillende landelijke jeugdbewegingen, verdween al in de
jaren dertig vrij geruisloos. Zijn ‘opvolger’, de Raad voor de jeugdvorming (1954), is
in de jaren tachtig opgeheven.
Op economisch en sociaal terrein
De meeste raden waren er op dit terrein, van Nijverheidsraad, Hoge Raad van Arbeid
tot Economische Raad.
Nijverheidsraad. De instelling van de Nijverheidsraad kwam niet uit de lucht vallen,
maar was mede een vervolg op wat in de Eerste Wereldoorlog was gegroeid aan verhoudingen.
In 1915 was door de minister van Landbouw Posthuma een Nijverheidscommissie
ingesteld, als onderdeel van het Koninklijk Nationaal Steuncomité, met al
haar lokale comités. Al snel maakte de Nijverheidscommissie onder voorzitterschap
van prof. ir. Is. P. de Vooys zich los van het Steuncomité. Zij ontwikkelde zich in die
moeilijke jaren tot hét kader van overleg tussen ondernemers en regering in de gespannen
internationale verhoudingen: welke steun was nodig voor bedrijven die bijvoorbeeld
niet meer konden importeren en exporteren? Na de oorlog, in 1919, werd
bij Koninklijk Besluit de Nijverheidraad als natuurlijke opvolger van de commissie
officieel ingesteld. 6 Vooral ook het feit dat zich kort tevoren werkgeversverenigingen
hadden gevormd, die al in korte tijd een hoge organisatiegraad hadden weten te bereiken,
maakte de instelling zinvol. Naast werkgeversvertegenwoordigers kregen ook
wetenschappers zitting in de raad; tegen de aanwezigheid in de raad van vakbonden
35 ja ar wrr
63