Op steenworp afstand - Oapen

6.5 De Instellingswet
Nog geen jaar nadat de raad bij kb was ingesteld werd, op 23 oktober 1973, het voorstel
voor de Instellingswet wrr (Tweede Kamer 1973-1974: nr. 12668) ingediend. De
ondergeschikte afwijkingen van het kb betroffen in de eerste plaats het ‘na overleg’
in plaats van ‘in overleg’ vaststellen van het werkprogramma en het op eigen titel
openbaar maken van rapporten drie weken nadat de ministerraad ervan in kennis is
gesteld. Op beide punten won de raad aan onafhankelijkheid (zie ook het volgende
hoofdstuk over de debatten tussen Kremers en Den Uyl). De taak werd echter ‘teruggebracht’
van adviseren naar informeren (over het regeringsbeleid), waarbij wel werd
benadrukt dat de raad mag en zelfs indien nodig moet afwijken van het regeringsbeleid.
Na uitvoerig beraad en het horen van wetenschappelijke en maatschappelijke instellingen
werd het voorstel op 30 juni 1976 in de Tweede Kamer aanvaard, met slechts
de stemmen van de cpn en de Boerenpartij tegen.
In de parlementaire debatten werd veel aandacht besteed aan drie thema’s.
Ten eerste de aansluiting van de integrale beleidsvoorbereiding door de wrr op het
departementaal georganiseerd beleid: hoe werd die aansluiting geregeld, en moest
er een interministeriële of interdepartementale commissie komen? De discussie
doet denken aan het voorstel voor een planraad uit de ministerraad (commissie–De
Wolff). De regering zag ad hoc samengestelde interdepartementale commissies als
goede oplossing. Van de formele mogelijkheid van direct contact tussen wrr en ministerraad
was, zo antwoordde premier Den Uyl, tot dan toe weinig gebruikgemaakt.
Het tweede thema betrof de verhouding van de wrr tot het parlement. Hierbij
kwam de eerdergenoemde kritiek van de werkgroep 2000 ter sprake, en kritiek die in
een Studium Generale van de Rijksuniversiteit Utrecht (1974) op de wrr was geuit
vanwege de wetenschapstheoretische uitgangspunten en de eenzijdige versterking
van de macht van de regering. Door de instelling van de wrr zou sprake zijn van
een eenzijdige machtsconcentratie bij de regering; het parlement zou ook een wrr
moeten hebben, de parlementaire adviesraad voor het regeringsbeleid, de zogeheten
paraad. 43 De regering achtte dit niet echt nodig. De advisering van de wrr ligt op
het niveau van wetgeving en bestuur en dat houdt in dat hij er niet slechts is voor de
regering, maar ook voor het parlement, want de wetgever is in Nederland regering en
parlement samen, zo werd geantwoord. Een uitwerking van dit thema ging over de
vraag of de Tweede of Eerste Kamer niet ook zelf de wrr moet kunnen horen en of daar
nu wel of niet de minister-president of diens vertegenwoordiger bij aanwezig moet zijn.
De regering stond op deelname van de minister-president of diens vertegenwoordiger.
35 ja ar wrr
165