Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
152
Deel I - Voorgeschiedenis wrr
>> rijksoverheid. Sociografen/sociaal-geografen werkten vooral bij de provincies (vooral
bij de provinciale Economisch Technologische Instituten, eti’s) en gemeenten. Economen
werkten in het bedrijfsleven en de banken en bij de overheidsorganisaties (vooral
de departementen van Economische zaken en Sociale zaken en het cpb). De sociaalpsychologen
waren in dienst bij vooral personeels- en organisatieafdelingen van de departementen
(o.a. human relations adviseurs voor organisatie en personeelsbeleid). De eerste
sociologen werkten ook daar, maar daarnaast bij het in 1952 opgerichte departement voor
Maatschappelijk Werk en bij het Instituut voor Sociaal Onderzoek van het Nederlandse
Volk (isonevo), waarvan J.A.A. van Doorn later directeur werd en bij de oprichting waarvan
ook Hofstee betrokken was geweest. 12 Het ging bij isonevo ook al om een initiatief tot
coördinatie en concentratie van sociale en sociaal-economische kennis over Nederland.
Nu was Hofstee opnieuw betrokken bij een soortgelijk initiatief tot concentratie van sociale
wetenschappen, mede met het oog op betere diagnoses van problemen en bijdragen
aan verbetering van het overheidsbeleid. Maar hij aarzelt nu of de swr en de knaw wel zo
ver moeten gaan om zich in te laten met directe beleidsadvisering. Hij merkt daarover op
dat het niet op de weg ligt van de swr en de knaw om de overheid te gaan adviseren om
iets wel of niet te gaan doen. “Bij directe beleidsadvisering”, zo stelt Hofstee, “is de swr
en de knaw nooit betrokken geweest.” Hij heeft zich altijd gehouden aan zijn algemene
functie van stimulering van de sociale wetenschappen. De invloed die daarvan (van wetenschappelijke
rapporten) uitgaat op ministers, is “… omdat de argumenten voor bepaalde
beleidsterreinen aanvaardbaar waren”. De swr gaat kortom niet met wetenschappelijke
rapporten de boer op, ze moeten voor zichzelf spreken en tot praktische resultaten leiden.
Hofstee en de swr aanvaardden niettemin het rapport van de ambtelijke werkgroep
“omdat de raad”, zoals hij schrijft, “in het voorgestelde orgaan aanzienlijke voordelen
zag”. 13 Op basis ervan adviseerde de knaw bij de aanbieding van het stuk aan de
regering op 29 juni 1966 tot de instelling van een Commissie Voorbereiding Onderzoek
Toekomstige Maatschappijstructuur, aldus een niet onbelangrijke tussenstap
inbouwend.
De daadwerkelijke instelling van zo’n commissie verliep verre van soepel. De overheid
liep bepaald niet over van enthousiasme voor een nieuw instituut, dat uiteindelijk
ingesteld zou moeten worden. Dat er toch een voorbereidingscommissie zou
komen was onder meer te danken aan de waarde die Hofstee ondanks zijn aanvankelijke
bezwaren toch aan het rapport van de werkgroep bleek te zijn gaan hechten.
Hij heeft in die tijd bovendien intensieve contacten in de oecd (zie box Steun uit de
oecd en door bewegingen in andere landen) waar het idee van een nieuw instituut
een gunstige ontvangst krijgt. Ten slotte kent hij de eveneens uit Wageningen af-
35 ja ar wrr