Op steenworp afstand - Oapen

Maar een van de grootste problemen van de overheid is het informatietekort, dat
zowel een kwalititatieve als een kwantitatieve dimensie kent. Beleid gaat over het
legitiem en effectief oplossen van maatschappelijke problemen. Die informatie komt
er echter niet zomaar. De overheid moet investeren in speciale instituties, los van de
dagelijkse bestuurlijke en politieke besognes, om voor de beleidsontwikkeling noodzakelijke
data, informatie en adviezen te verkrijgen. Die input stelt in staat tot het
in kaart brengen van economische en maatschappelijke trends, het analyseren van
data, het signaleren van mogelijk te verwachten problemen, ook door het evalueren
en toetsen van vigerend beleid, toepassen en geschikt maken van nieuwe inzichten
op bestaand beleid en het agenderen van alternatieve beleidsperspectieven. Een
goede diagnose is altijd het begin van een goede oplossing. Dit vraagt niet alleen om
gerichte publieke investeringen in de kennisinfrastructuur, op afstand van de dagelijkse
bestuurlijke en politieke besognes, maar tevens aan de kant van het politieke
bestel de openheid om zich te laten verrassen via de zelfbinding en disciplinering
van bijvoorbeeld de verplichte reacties op de onafhankelijke adviezen van de wrr.
Een en ander vraagt tevens om gericht onderhoud van de kennisprofessionaliteit en
het institutionele geheugen om het absorptievermogen voor advisering aan de kant
van de overheid te borgen. Centralisering van beleidscentra kan al snel leiden tot
informatietekort en/of informatieoverbelasting, met als gevolg slecht geïnformeerde
beleidsmakers met alle consequenties van dien voor programma’s en prestaties. De
informatievoorziening kenmerkt zich door allerlei vormen van strategisch en soms
pathologisch informatiegedrag en ook door de nodige strategic ambiguities (zie Dery
1990; Feldman 1989; Van de Donk 1997; Scholl 1999). Bovendien zullen beleidsmakers
er waarschijnlijk voor zorgen, als ze dat kunnen, dat het voor tegenstanders en
kiezers moeilijk is om toegang te krijgen tot informatie die van belang is voor het
ontwikkelen van beleid. Dit kan leiden tot een defensief gedrag, gericht op het verdoezelen
van fouten, waardoor experimenteren en trial and error learning worden
ontmoedigd.
In de beleidsarena is zelfs de wetenschap van het moment en van welke vragen de
partners stellen al politiek relevant: politiek en informatie zijn meestal maar moeilijk
los van elkaar te denken. Hiërarchische en competitieve departementale structuren
verhinderen bovendien de vrije uitwisseling van ideeën en kennis binnen het beleidsbestel
en door de centralistische structuur wordt contact tussen de verschillende
lagen in de hiërarchie verhinderd. Kanalen van informatie en communicatie zijn vaak
verstopt of vertekenen signalen bewust of onbewust. Juist in een gedecentraliseerde
eenheidsstaat is het moeilijk om de transmissie van niet vertekende informatie te
garanderen van de lagere naar de hogere echelons in de organisatorische hiërarchie.
Met informatie zijn al snel belangen verbonden. Als de transmissie van informatie op
wrr 35 ja ar
341