Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
258
Deel II - Het Verenigd Koninkrijk
betekende dat de cprs juist de door de regering ‘vergeten’ of ‘nieuwe’ problemen
waarvan de regering zich nog niet bewust was aan de orde moest stellen. Ten tweede,
moest een project bijdragen aan de effectiviteit, aanzien en misschien zelfs wel aan
de overlevingskansen van de cprs.
Crisis, overleving en ondergang
De oliecrisis in 1973 veranderde de context waarin de cprs functioneerde. Het politieke
klimaat verschoof van optimisme naar pessimisme. Waar de oorspronkelijke
oriëntatie van de Heath-regering mede gericht was op de lange termijn, veranderde
dit snel in overleven van dag tot dag. Dit had natuurlijk zijn invloed op de vraag naar
advies over de samenhang van beleid in relatie tot de langetermijndoelen, de reden
waarvoor de cprs was opgericht. Toch stond het voortbestaan van de cprs na de
verkiezingen in 1974 niet ter discussie. De nieuwe Labour-premier Harold Wilson
stond positief tegenover het instituut cprs. Opmerkelijk, omdat de cprs een initiatief
was van een conservatieve premier. Wel was er overleg tussen het hoofd van de
nieuwe Policy Unit, gevestigd in no. 10 Downing Street, en Lord Rothschild om de
relatie en de taakverdeling tussen beide organisaties te stroomlijnen.
Een tweede crisis voor de cprs ontspruit uit zijn rapport Review of Overseas Representation
(ror) (interview Blackstone en Plowden). Vanaf het begin werd dit project
met veel argwaan bekeken vanuit het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het ministerie
was bang dat de onafhankelijke positie van de diplomatieke dienst ter discussie
gesteld zou worden. Het deel van het rapport dat hieraan refereerde werd gelekt naar
The Guardian, en dit resulteerde in woedende reacties van verschillende betrokkenen.
Toen het uiteindelijke rapport verscheen in juni 1977, werden de belangrijkste
aanbevelingen niet overgenomen door de toenmalige regering onder leiding van
premier Callaghan (Hennessy et al. 1985).
In 1979, toen de conservatieve premier Margaret Thatcher het overnam van Callaghan,
was het dus nog opmerkelijker dat de cprs deze wisseling van premiers
overleefde. Met de problemen rond het ror-rapport nog vers in het geheugen, was
de algemene verwachting dat de cprs ten onder zou gaan. Maar hoewel Thatcher
de cprs liet bestaan, voerde ze wel forse veranderingen en financiële taakstellingen
door. Ondanks dit negatieve klimaat slaagde de cprs er in zich het Thatcherism
meester te maken en in de zomer van 1979 was het instituut volop bezig met plannen
van en voor Thatcher (Hennesy et al. 1985: 72).
Na haar herverkiezing in 1983, demonstreerde Thatcher hoe makkelijk het is voor een
Britse premier om een gevestigd instituut op te heffen. Een week na de verkiezingen
werd het volgende persbericht uitgegeven:
wrr 35 ja ar