Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
1 0
Deel I - De wrr in actie
Naast de toekomstverkenningen werden, wat de raad zelf noemde, enkele algemene
planningonderwerpen aangepakt. Actueel was de groeiende groep niet-actieven
in relatie tot het aantal actieven. Op de achtergrond speelde de vraag of de uitstoot
van arbeid in de landbouw en industrie niet een blijvend verschijnsel zou worden,
dat zou kunnen noodzaken tot creatie van werk in de quartaire sector van publieke
dienstverlening. Daarbij was dan echter weer de vraag hoe groot de collectieve sector
mag worden, voordat de economie wordt verstoord. Milton Friedman, die een
geslaagde aanval had uitgevoerd op de toen nog dominante economische theorie van
Keynes, had in dat verband net gesproken over een line we dare not cross wat betreft
de omvang van de collectieve uitgaven. De projectgroep boog zich over de vraag of
zo’n lijn inderdaad objectief viel aan te geven? En of een andere inrichting van het
stelsel van sociale verzekeringen kon helpen. Het project, dat zich met dergelijke
vragen bezighield, stond onder leiding van het raadslid H. van Stiphout, en was
voorzien van een externe begeleidingscommissie met onder anderen de latere minister
van Binnenlandse Zaken Rietkerk, het Kamerlid mevr. J. van Leeuwen, en de wetenschappers
V. Halberstadt, en N.H. Douben. Het resulteerde in het rapport Maken
wij er werk van? (nr. 13), dat net als de atv in 1977 verscheen. Het bevatte tal van concrete
aanbevelingen voor beleid. Het verscheen in een tijd waarin de werkloosheid
nog sneller was gaan oplopen en waarin men was gaan spreken van de komst van
een ‘postindustriële’ samenleving, waarin voor veel laaggeschoolden minder werk
zal zijn. Het rapport pleitte voor uitbreiding van de quartaire (welzijns)sector met
50.000 man, en bevatte in feite een eerste banenplan, waarvan er door de kabinetten
in het begin van de jaren tachtig meer zouden worden gemaakt. Het was ook het
wrr-rapport dat van alle rapporten uit de eerste raadsperiode de meeste publiciteit
zou trekken. Maken wij er werk van? is tevens het eerste rapport, waarvan bekend
wordt wie de hoofdauteur ervan is. Alle rapporten worden tot begin jaren tachtig namelijk
als anonieme ‘wrr rapporten’ onder slechts de naam van de wrr-voorzitter
en wrr-secretaris naar buiten gebracht, maar zonder vermelding van auteurs die de
tekst feitelijk hebben voorbereid.
Maken wij er werk van? leidde soms tot de kritiek (van ambtenaren, politici en journalisten)
dat de raad in zijn betrokkenheid bij beleid te ver was gegaan en te veel op
de stoel van de beleidsmakers was gaan zitten. De betrokkenheid zou nu weer te
groot zijn geweest en de afstand tot het concrete overheidshandelen te klein. Ook
zouden niet alle beleidsaanbevelingen per se uit de analyses voortvloeien. Deze,
ook interne, kanttekeningen heeft de raad ter harte genomen, maar toch bleek een
nieuwe trend te zijn ingezet, die van beleidsontwikkeling voor brede maatschappelijke
vraagstukken. Deze lijn wordt in feite tot op heden aangehouden. Die lijn kreeg
– maar dit terzijde – vooral extra legitimiteit door een ander rapport (met een totaal
35 ja ar wrr