Op steenworp afstand - Oapen

In zijn korte loopbaan als fractievoorzitter
van de vvd, tijdens het eerste kabinet-
Balkenende had Zalm veel aan het rapport
Waarden en normen en de last van het
gedrag. Tijdens de algemene beschouwingen
van 2002 kon hij het goed gebruiken.
“Het heeft enorm sanerend gewerkt in die
discussie van toen. In plaats van al dat vage
en weeïge waarden en normengedoe, gaf
het een praktisch handvat van hoe je met dit
vraagstuk om zou moeten gaan. Het zorgde
voor een verzakelijking. Uiteindelijk gaat
het toch om de gedragsnormen, ongeacht
of daar nu christelijke, joodse of humanistische
waarden achter zitten. Ook trok het
de discussie weg van het idee dat waarden
en normen iets typisch christelijks zijn. Dat
vond ik goed. Zelfs als atheïst kon je wat
met dit rapport.”
Het waarden en normenrapport verscheen
midden in de politieke discussie
die over dat onderwerp gevoerd werd. Niet
lang daarvoor was het thema geagendeerd
door de grootste regeringspartij, die na
acht jaar oppositie weer aan de macht was
gekomen. Elders in dit boek zegt oud-premier
Lubbers dat de wrr zich niet moet
richten op het beleid van het zittende kabinet.
Het terrein van de raad is de middellange
en lange termijn. Zalm is het daar
niet mee eens. “Ik denk dat je je als wrr
niet te veel met politieke timing moet
bezighouden. De actualiteit verloopt toch
altijd weer anders dan je plant. Dus als je
een leuk rapport hebt, moet je dat gewoon
publiceren. Als het niet aanslaat en het is
goed, dan heeft het over een paar jaar toch
wel zijn impact.”
Zalm wijst erop dat de wrr de wetenschappelijke
raad voor de regering is en niet
voor het kabinet. Het onderscheid lijkt futiel,
maar is volgens hem wezenlijk. De regering
is een continuïteit, kabinetten zijn gebonden
aan een bepaalde periode. “Daarom ook
g e r r i t z a l m
moet de wrr zich niet al te veel aantrekken
van de politieke gevoeligheden van het zittende
kabinet.”
Plek voor de wrr zal er toch wel blijven,
denkt Zalm. “Het is een betrekkelijk goedkoop
instituut en biedt een goede mogelijkheid
om de knappe koppen van Nederland
eens een keer wat met elkaar te laten doen.
Dat ze dat ook parttime kunnen, is wel een
mooie formule. En als dan eens in de zoveel
tijd een rapport uitkomt als dat over het existentieel
belang, denk ik: ‘Nu heeft de raad
wel weer voor een aantal jaren zijn brood
verdiend’.”
35 ja ar wrr 481