Op steenworp afstand - Oapen

Inleiding
1
In deel I is het verhaal verteld van het ontstaan en de ontwikkeling van de vaste
colleges van advies voor wetgeving en beleid in de twintigste eeuw, toegespitst op
de ontwikkeling van de wrr. Vanuit deze historische opzet zijn vervolgens enkele
functies van het uitvoeren van dit advieswerk geformuleerd. Deze geschiedenis en
de daaruit afgeleide functies zijn gepresenteerd als een Nederlands verhaal. Maar pas
in confrontatie met andere nationale tradities kunnen we bekijken hoe ‘Nederlands’
dit verhaal nu eigenlijk is. Dit tweede deel heeft de ambitie om de positie van de wrr
binnen de beschreven traditie van advisering te plaatsen in een bredere, internationale
context. Hoe functioneren organisaties die een zekere verwantschap vertonen
met de wrr in hun eigen nationale context? Hoe gaan zij om met de in deel I geformuleerde
functies van advieswerk? Hoe worden de functies denken, onderzoeken en
communiceren vormgegeven door kennis en adviesorganisaties in andere nationale
tradities? In hoeverre is een andere nationale traditie en institutionele context bepalend
voor (de ontwikkeling van) het functioneren van dit type organisaties?
Dit deel richt zich op organisaties die vergeleken kunnen worden met evenwichtskunstenaars:
externe adviesorganen voor de regering moeten als koorddansers balanceren
op een draad gespannen tussen extremen. Aan de ene kant worden ze geacht
een ‘meester’ te dienen met kennis die betrouwbaar, relevant, bruikbaar en efficiënt
is, aan de andere kant moeten ze kennis en inzicht leveren die nieuw, creatief, innovatief,
objectief en zonodig kritisch is. Ze moeten balanceren tussen het dienen van
de regering van die dag met haar kortetermijnbelangen, en tegelijk de hype ontstijgen
en een degelijke analyse bieden die gericht is op de toekomst. Ze moeten verheffen
boven de waan van de dag, maar tegelijk hun werk verankeren in vakmanschap
en omgaan met soms hele specifieke institutionele spelregels. De taken en de positie
die deze organisaties innemen, zijn een continue balanceeract: te dicht bij het cen-
wrr 35 ja ar
23