Op steenworp afstand - Oapen

Zoals besproken in hoofdstuk 1 zijn er verschillende vormen van invloed van denktanks
op het politieke proces en invloed op het beleidsproces. In Frankrijk hebben
denktankachtige organisaties minder directe invloed op beleid, maar juist meer invloed
op het politieke proces. De publieke financiering van verschillende organisaties
heeft ook in Frankrijk geen directe relatie met het onafhankelijk functioneren van die
organisaties. Overheidsfinanciering is voor de Fransen niet vanzelfsprekend in strijd
met wetenschappelijke onafhankelijkheid. Frankrijk kent daarentegen geen lange
filantropische traditie. Private financiering komt weinig voor en heeft in Frankrijk
een negatief imago ten aanzien van onafhankelijkheid en kwaliteit (Fieschi en Gaffney
in Stone en Denham 2004). Invloed op het politieke proces gebeurt veelal in een
corporatistisch systeem via geïnstitutionaliseerde contacten in formele arena’s van
de overheid. In een gesloten proces van onderhandelingen tussen vertegenwoordigers
van de staat en bevoorrechte belangengroepen vindt een uitwisseling plaats van
legitimiteit en medewerking, maar ook van expertise en informatie (Elgie en Griggs
2000). Een van de arena’s waar deze uitwisseling plaatsvond, was het Commissariat
Général du Plan.
Commissariat Général du Plan (cgdp)
In 1946 besloot de Franse regering, onder president De Gaulle, om een plan te lanceren,
met als ondertitel Modernisation ou Decadence (Estrin 1985: 150). Frankrijk
zou zich aan de kop van het economisch peloton moeten vestigen door middel van
modernisering en een coherente en actieve industriepolitiek. Jean Monnet, de grote
inspirator achter dit plan, had hiermee twee doelstellingen (Groenwegen 1989). Allereerst
zou het plan de basis zijn voor de toewijzing van de schaarse financiële middelen
aan enkele sectoren met prioriteit. Dit ten dienste van het herstel van de economie,
die erg had geleden onder de oorlog en de Duitse bezetting. Daarnaast wilde
hij een open discussie kunnen voeren met de sociale partners en vakbonden. Het
eerst plan was een groot succes. De reconstructie van Frankrijk verliep voorspoedig
en er was sprake van grote industriële groei. 10
Hoewel het was opgezet als een eenmalige actie, besloot de Franse overheid deze
opzet een permanente status te geven. Het Commissariat Général du Plan kreeg de
opdracht elke vijf jaar een plan te schrijven waarin voor alle economische sectoren
specifieke doelstellingen zijn vastgelegd. Uiteindelijk werd het opstellen van een
vijfjarenplan een vaste waarde voor de Franse regering. Hoewel de opeenvolgende
plannen van elkaar verschillen door de ontwikkelingen in de tijd, blijft het algemene
kader en de filosofie achter het plan lang gelijk aan de oorspronkelijke ideeën van Jean
Monnet.
wrr 35 ja ar
27