Op steenworp afstand - Oapen

op s t een wor p
a f s ta n d
66
Deel I - Nieuwe adviescolleges in interbellum en wederopbouw
economisch terrein oefende de raad vrijwel helemaal geen invloed uit, mede omdat
de werkgevers lang hebben volhard in hun weigering om werknemers mee te laten
praten over het economisch beleid. Bovendien passeerde de regering de raad nogal
eens bij belangrijke sociale wetsontwerpen.
Monsterverbond tussen organisaties van werkgevers en werknemers
Bijzonder is dat in het begin van zijn bestaan zich een monsterverbond heeft voorgedaan
tussen de belangrijkste vertegenwoordiger van de werkgevers oud-minister F.E.
Posthuma, en E. Kupers, de secretaris van het Nationaal Verbond van Vakverenigingen.
Het betrof hun gezamenlijke verzet tegen de voorgestelde staatsbemoeienis en ambtelijke
uitvoering van de Ziektewet, zoals de voorzitter van de raad, minister Aalberse, zich
die voorstelde. In plaats hiervan zou de uitvoering naar hun mening in handen worden
gelegd van bedrijfsverenigingen waarin werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties
gingen samenwerken (waarmee ook het ‘experiment’ met de Kamers van Arbeid
definitief ten grave werd gedragen). Van buitenaf is die opstelling ook niet zo vreemd,
omdat ziekenkassen altijd zaken waren geweest van organisaties van de werknemers en
afzonderlijke werkgevers zelf.
Helderman (2004) ziet het belang van de raad vooral in zijn bijdrage aan een procedurele
consensus over hoe de partijen op centraal niveau met elkaar om behoorden
te gaan. De winst van de raad was dat er een kader begon te ontstaan, een structuur
voor stabiele contacten, en dat men elkaar ook stilzwijgend begon te accepteren als gesprekspartner.
Aan het eind van de jaren dertig kwamen incidenteel ook ontmoetingen
tot stand tussen werkgeversvertegenwoordigers en werknemersvertegenwoordigers
buiten de raad om en er groeide iets van een onderlinge verstandhouding en verbondenheid
die de volgende periode meer tekende dan het interbellum. De Hoge Raad
van Arbeid is na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog niet of nauwelijks bijeen
geweest, en werd bij de instelling van de ser formeel opgeheven.
Economische Raad
In de Nijverheidsraad zaten al hoogleraren en dat gold ook voor de Hoge Raad van
Arbeid, maar in de Economische Raad (1932) hadden ze het rijk voor zich alleen. Strikt
economisch samengesteld was de raad overigens niet. Voorzitter was ir. Is. P. de Vooys
en lid waren naast de directeur van de Nederlandsche Bank, mr. L.J.A Trip, bijvoorbeeld
prof.dr. W.A. Bonger, een van de grondleggers van de Nederlandse sociologie.
Voorts was de invloedrijke Amsterdamse ondernemer (reder, later directeur van de
35 ja ar wrr