Op steenworp afstand - Oapen

470
op de brug t us sen
w e t ensch a p en pol i t iek
Lang niet al zijn rapporten lagen in het
verlengde van zijn opleiding of zijn onderzoek.
Rabbinge (61) studeerde biologie in
Wageningen, promoveerde er en werkte er
als hoogleraar gewasecologie en theoretische
productie-ecologie. “Als je een techneut
bent zoals ik, heb je bij de wrr in feite
niks te zoeken. Je echte expertise wordt niet
of nauwelijks benut. Het gaat om de vraag
hoe je inzichten vanuit verschillende disciplines
bij elkaar kunt brengen en benutten.
Als je daarin geschoold bent, is dat een
enorm voordeel.”
Wetenschap moet nut hebben voor de
samenleving. Dat zal vrijwel iedereen zeggen
die aan de Wageningse universiteit is
opgeleid, zegt Rabbinge. “Mijn belangrijkste
missie is voedselzekerheid voor de hele
wereld, met zo weinig mogelijk milieuvervuiling
en een zo goed mogelijk gebruik
van ecologische kennis en inzichten. Daaraan
wil ik bijdragen. Ik kan het niet zien dat
mensen honger hebben.”
Toch past het rapport waar Rabbinge nog
steeds het meeste mee geassocieerd wordt,
wel degelijk bij zijn achtergrond. In 1992
publiceerde de raad Grond voor keuzen, over
het Europese landbouwbeleid. “Daarin hebben
we aangetoond dat het Europese beleid
voor de landelijke gebieden, dat ingezet was
in de jaren vijftig en aanvankelijk ook goed
werkte, feitelijk contraproductief was geworden
als je keek naar de veranderde doelstellingen.”
Door betere productietechnieken en concentratie
van de productie op plekken die
35 ja ar wrr
zich daarvoor het best leenden, zou Europa
met aanmerkelijk minder landbouwgrond
toe kunnen. Van de 140 miljoen hectare die
op dat moment in gebruik was, kon de helft
weg; 50 tot 70 miljoen was meer dan voldoende.
De landbouw zou ook veel milieuvriendelijker
kunnen. De ongeveer 400 miljoen
kilo aan pesticide die op dat moment
over de Europese akkers werd uitgereden,
kon met 80 tot 90 procent omlaag.
Het rapport was voor veel mensen een
eye-opener. Het werd niet alleen in het
Nederlands uitgebracht, maar ook in het
Engels, Frans en Spaans. Rabbinge heeft er
honderden inleidingen over gehouden. Toch
is het Europees beleid niet die kant opgegaan.
De wrr moet zich bij het begin van elke nieuwe
raadsperiode van vijf jaar weer opnieuw bewijzen.
De productiesteun voor de boeren mag dan
inmiddels vervangen zijn door inkomenssteun,
het cultuurareaal wordt nog steeds
instandgehouden.
“En die inkomenssteun betekent echt
niet dat boeren een andere baan gaan zoeken”,
zegt Rabbinge. Volgens hem moet het
wel die kant op. “Er moeten weer grote bossen
komen in Europa, grote natuurgebieden.
Je kunt niet tegelijkertijd propageren dat het
tropisch regenwoud in stand wordt gehouden
en alle grond in Europa opofferen aan
onnodig cultuurareaal.”
“Conceptueel gezien was het niet vernieuwend”,
zegt Rabbinge over Grond voor keuzen.
“De benaderingen die we daarin toepasten,
kenden we binnen de wetenschap wel.”
Vernieuwender in zijn ogen was het rapport
dat de raad twee jaar later uitbracht: Duurzame
risico’s.