Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

62
ALT BÖLÜM 5 - SALDIRI ÖNLEMLERİ
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
Savafl araç ve yöntemlerinin seçimine iliflkin mümkün olan tüm önlemleri alma
ödevi, bu konuyla ilgili hiç bir çekincenin koyulmad›€›, Ek I.Protokolün 57.
Maddesinin 2. F›kras›n›n a) ii) bendinde dile getirilmifltir. 38
Bu zorunluluk önemli say›da sahra talimnamelerinde yer almaktad›r. 39 Bu
zorunluluk resmi beyanlarla ve rapor edilen uygulama ile de desteklenmifltir. 40 Bu
uygulama Ek I.Protokole taraf olmayan ya da o tarihte henüz taraf olmam›fl devletlerinkilerini
de içermektedir. 41 ICRC Ekim 1973’de – Ek I.Protokolün kabulünden
önce – Orta Do€u çat›flmas›n›n taraflar›na savafl araç ve yöntemlerinin seçiminde
mümkün olan tüm önlemleri almalar› ça€r›s›nda bulundu€unda, ilgili Devletler
(M›s›r, Irak, ‹srail ve Suriye) olumlu yan›t vermifllerdir. 42
Uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
Ek II.Protokol aç›kça savafl araç ve yöntemlerinin seçiminde mümkün olan tüm
önlemleri alma zorunlulu€undan bahsetmemektedir, fakat bu kural uluslararas›
olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanan daha yak›n tarihli bir sözleflmede, Kültürel
Mallar›n Korunmas›na ‹liflkin Lahey Sözleflmesinin Ek II.Protokolünde, yer almaktad›r.
43 Bu kural ayr›ca uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanan baflka
belgelerde de yer almaktad›r. 44
39 Bkz. örn., flu devletlerin sahra talimnameleri: Almanya (ibid., par. 280), Arjantin (ibid., par. 271),
Avustralya (ibid., par. 272), Benin (ibid., par. 273), Kamerun (ibid., par. 274), Kanada (ibid., par.
275), H›rvatistan (ibid., par. 276-277), Ekvator (ibid., par. 278), ‹spanya (ibid., par. 289),
Birleflik Devletler (ibid., par. 293-294), Fransa (ibid., par. 279), Macaristan (ibid., par. 281), ‹srail
(ibid., par. 282), ‹talya (ibid., par. 283), Kenya (ibid., par. 284), Madagaskar (ibid., par. 285),
Yeni Zelanda (ibid., par. 287), Hollanda (ibid., par. 286), Filipinler (ibid., par. 288), Birleflik
Krall›k (ibid., par. 292), ‹sveç (ibid., par. 290), Togo (ibid., par. 291) ve Yugoslavya (ibid., par.
295).
40 Bkz. örn. flu devletlerin beyanlar›: Birleflik Devletler (ibid., par. 309-311), Endonezya (ibid., par.
299), Irak (ibid., par. 301), Japonya (ibid., par. 303), Hollanda (ibid., par. 305) ve Birleflik Krall›k
(ibid., par. 307-308), flu devletlerin rapor edilen uygulamalar›: ‹ran (ibid., par. 300), ‹srail (ibid.,
par. 302), Malezya (ibid., par. 304), Suriye (ibid., par. 306) ve Zimbabve (ibid., par. 312).
41 Bkz. örn., flu devletlerin uygulamalar›: Birleflik Devletler(ibid., par. 293-294 ve 309-311), Endonezya
(ibid., par. 299), Irak (ibid., par. 301), ‹srail (ibid., par. 282), Japonya (ibid., par. 303), Kenya (ibid.,
par. 284), Birleflik Krall›k (ibid., par. 292 ve 307-308), flu devletlerin rapor edilen uygulamalar›:
‹ran (ibid., par. 300), ‹srail (ibid., par. 302) ve Malezya (ibid., par. 304).
42 Bkz. ICRC, Uluslararas› Komitenin Orta Do€u’daki eylemleri (ibid., par. 263).
43 Kültürel Mallar›n Korunmas›na ‹liflkin Lahey Sözleflmesinin Ek II.Protokolü (1999), m. 7 (ibid.,
par. 208).
44 Bkz. ör: H›rvatistan ile Federal Sosyalist Yugoslav Cumhuriyeti aras›nda Uluslararas› ‹nsanc›l
Hukukun uygulanmas›na iliflkin Mutabakat Protokolü (1991), par. 6 (ibid., par.268); Bosna
Hersek’teki çat›flman›n taraflar› aras›nda uluslararas› insanc›l hukukun uygulanmas›na iliflkin
anlaflma (1992), par. 2.5 (ibid., par. 269); San Remo El kitab› (1994), par. 46, bent c) (ibid., par.
270).