Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 108 - Paralı askerler
441
ispatlanmas›n› talep etmektedir. Ek Protokoller’in benimsenmesi ile sonuçlanan diplomatik
konferansta, Afganistan, Kamerun, Küba, Moritanya, Nijerya ve Zaire, bu
ifade biçimine karfl› olduklar›n› beyan etmifllerdir 55 . Örne€in Kamerun, « bir paral›
askerin fahifl bir ücret ald›€›n› ispat etmenin çok zor olaca€›n› » beyan etmifltir 56 .
Hollanda, paral› askerlerin saiklerine yap›lan her türlü göndermeye muhalif
kalm›flt›r 57 . Paral› Askerili€in Kald›r›lmas›na ‹liflkin Afrika Devletleri Örgütü
Sözleflmesi, « benzer görev ve rütbelerdeki muhariplere verilen ya da vaat edilen
ücretten bariz biçimde yüksek olan » maddi ücret ölçütünden vazgeçmifltir 58 . Buna
mukabil, Paral› Askerlik Hakk›nda Birleflmifl Milletler Sözleflmesi, bu ölçütü içermektedir
59 . ‹flbu inceleme için bir araya getirilen ve paral› askerin tan›m›n› içeren
askeri el kitaplar› aras›nda, dokuz tanesi, Ek I.Protokol’ün tan›m›n› tekrarlamakta 60
ve dördü, sadece kiflisel avantaj elde etme arzusunu zikretmektedir 61 . Eski Sovyetler
Birli€i’nden do€an 11 devletin mevzuat›, paral› askerleri, kiflisel avantaj elde etme
iste€i ile tan›mlamakta ve daha fazla aç›klama getirmemektedir 62 .
Yukar›da belirtilen ›fl›€›nda, paral› askerlerin muharip ya da savafl esiri statüsü
hakk› olmad›€› yönündeki teamüli kural›n, sadece, Ek I.Protokol’ün 47. maddesinde
yer alan paral› asker tan›m›nda tespit edilen flartlar› yerine getiren kiflilere uyguland›€›
sonucuna var›labilir.
Nihayet, hat›rlatmakta fayda vard›r ki çat›flman›n taraflar›ndan birinin silahl› kuvvetlerinin
mensuplar› olup da söz konusu taraf›n vatandafl› olmayan ve Ek
I.Protokol’ün 47. maddesindeki paral› asker tan›m›n›n alt› flart›n›n bütününü yerine
getirmeyen kiflilerin savafl esiri statüsü hakk› bulunmaktad›r 63 . Bu aç›dan, uzun süreden
beri yerleflmifl bir uygulama ve III. Cenevre Sözleflmesi’nin 4. maddesi uyar›nca,
vatandafll›€›n savafl esiri statüsü için flart olmad›€›n› belirtmek önem tafl›maktad›r 64 .
55 Bkz. CDDH (‹nsanc›l Hukuk Diplomatik Konferans›) s›ras›nda flu devletler taraf›ndan yap›lan
beyanlar: Afganistan (ibid., par. 255), Kamerun (ibid., par. 256), Küba (ibid., par. 257), Moritanya
(ibid., par. 258), Nijerya (ibid., par. 260) ve Zaire (ibid., par. 263).
56 Kamerun, CDDH (‹nsanc›l Hukuk Diplomatik Konferans›) s›ras›nda beyan (ibid., par. 256).
57 Hollanda, CDDH (‹nsanc›l Hukuk Diplomatik Konferans›) s›ras›nda beyan (ibid., par. 259).
58 Bkz. Paral› Askerli€in Kald›r›lmas› Hakk›nda Afrika Devletleri Örgütü Sözleflmesi’nde yer alan paral›
asker tan›m› (1977), madde 1 (ibid., par. 234).
59 Paral› Askerlik Hakk›nda Birleflmifl Milletler Sözleflmesi (1989), madde 1 (ibid., par. 235).
60 Bkz. flu devletlerin sahra talimnameleri: Arjantin, Avustralya, Belçika, Kanada, ‹spanya, Fransa, Yeni
Zelanda, Hollanda ve Yugoslavya (ibid., par. 237).
61 Bkz. flu devletlerin sahra talimnameleri: Almanya (ibid., par. 239), Kamerun (ibid., par. 238), Kenya
(ibid., par. 240) ve Birleflik Krall›k (ibid., par. 241).
62 Bkz. flu devletlerin mevzuatlar›: Ermenistan (ibid., par. 243), Azerbaycan (ibid., par. 244), Beyaz
Rusya (ibid., par. 245), Gürcistan (ibid., par. 246), Kazakistan (ibid., par. 247), K›rg›zistan (ibid.,
par. 248), Moldavya (ibid., par. 249), Özbekistan (ibid., par. 253), Rusya (ibid., par. 250),
Tacikistan (ibid., par. 251) ve Ukrayna (ibid., par. 252).
63 Bkz. Lahey Sözleflmesi (V) (1907), madde 17.
64 Bkz. III. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 4.