Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

468
ALT BÖLÜM 35 - ÖLÜLER
Hakk›nda Birleflmifl Milletler Özel Raportörü, vefat eden sivillerin cesetlerinin
sayg›s›zca ortadan kald›r›ld›€› Papua-Yeni Gine’den ihbar edilen bir vakay› mahkûm
etmifltir 75 .
Di€er yandan, ulusal mevzuatlar›n, ölülerin onurlu bir biçimde defnedilmesi
gere€i ve mezarlara sayg› gösterme ve gerekti€i gibi bakma yükümünü düzenleyen
ilâve ayr›nt›l› kurallar içermesi muhtemeldir.
Yorum
Cenevre Sözleflmeleri, ölülerin mümkünse mensup olduklar› dinin usulünce defnedilmeleri
gerekti€ini ve ancak çok istisnai flartlarda, yani karfl› konulmaz
h›fz›ss›hha gerekçeleriyle, müteveffan›n dini böyle emrediyorsa ya da müteveffa bu
yöndeki arzusunu sarahaten ifade etmiflse, ölülerin yak›labilece€ini belirtmektedirler
76 . Cenevre Sözleflmeleri, ayr›ca, defnin, ilke olarak, bireye biçimde yap›lmas›n›
talep etmektedirler. Toplu mezarlar ancak, ölüleri bireysel olarak defnetmeye koflullar›n
müsaade etmemesi halinde, ya da toplu mezar› zorunlu k›lan mücbir sebep
halinde savafl esirleri ve enterne edilmifl sivillerin defni için kullan›labilir 77 . Nihayet,
Cenevre Sözleflmeleri, mezarlar›n, mümkünse müteveffalar›n uyruklu€una göre
kümelendirilmesini talep etmektedir 78 . Bu gerekliliklere kayda de€er say›da sahra
talimnamelerinde da tesadüf edilmektedir 79 .
75 Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar› Komisyonu, Yarg› D›fl›, Sorgusuz-Sualsiz ya da Keyfi ‹nfazlar
Hakk›nda Özel Raportör, Rapor (ibid., par. 365).
76 I. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 17 (ibid., par. 372 ve 398); III. Cenevre Sözleflmesi (1949),
madde 120 (ibid., par. 372 et 399); IV. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 130 (ibid., par. 372 ve
400).
77 I. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 17, bent 1 (ibid., par. 430); II. Cenevre Sözleflmesi (1949),
madde 20, bent 1 (ibid., par. 431); III. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 120, bent 5 (ibid., par.
432); IV. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 130, bent 2 (ibid., par. 433).
78 I. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 17, bent 3 (ibid., par. 464); III. Cenevre Sözleflmesi (1949),
madde 120, bent 4 (ibid., par. 465).
79 Vefat eden kiflilerin dini inançlar›na gösterilmesi gereken sayg› hakk›nda Bkz. örn. flu devletlerin
sahra talimnameleri: Arjantin (ibid., par. 375), Avustralya (ibid., par. 376), Benin (ibid., par. 377),
Kamerun (ibid., par. 378), Kanada (ibid., par. 379-380), Amerika Birleflik Devletleri (ibid., par.
386), ‹srail (ibid., par. 381), Filipinler (ibid., par. 382), Birleflik Krall›k (ibid., par. 385) ‹sviçre
(ibid., par. 383) ve Togo (ibid., par. 384). Cesetlerin yak›lmas› hakk›nda Bkz. örn. flu devletlerin
sahra talimnameleri Arjantin (ibid., par. 402), Avustralya (ibid., par. 403), Benin (ibid., par. 404),
Kanada (ibid., par. 405-406), ‹spanya (ibid., par. 411), Amerika Birleflik Devletleri (ibid., par. 416
-418), Fransa (ibid., par. 407), ‹srail (ibid., par. 408), Kenya (ibid., par. 409), Hollanda (ibid., par.
410), Birleflik Krall›k (ibid., par. 414-415), ‹sviçre (ibid., par. 412) ve Togo (ibid., par. 413).
Bireysel ya da toplu mezara defin hakk›nda Bkz. flu devletlerin sahra talimnameleri: Arjantin (ibid.,
par. 436), Avustralya (ibid., par. 437), Benin (ibid., par. 438), Kanada (ibid., par. 439440), H›rvatistan
(ibid., par. 441), ‹spanya (ibid., par. 447), Amerika Birleflik Devletleri (ibid., par. 451), Fransa
(ibid., par. 442), ‹talya (ibid., par. 443), Kenya (ibid., par. 444), Madagaskar (ibid., par. 445),
Hollanda (ibid., par. 446), Birleflik Krall›k (ibid., par. 450), ‹sviçre (ibid., par. 448), Togo (ibid.,
par. 449) ve Yugoslavya (ibid., par. 452). Müteveffalar›n uyrukluklar›na göre kümelendirme
hakk›nda örn. bkz., flu devletlerin sahra talimnameleri Arjantin (ibid., par. 468), Avustralya (ibid.,
par. 469), Kamerun (ibid., par. 470), Amerika Birleflik Devletleri (ibid., par. 472), Hollanda (ibid.,
par. 471) ve Yugoslavya (ibid., par. 473).