Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 36 - Askerden arındırılmış bölgeler
Uluslararas› ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
133
Silahs›zland›r›lm›fl bir bölgeye sald›r› yapmak Ek I.Protokolün a€›r ihlalini
oluflturmaktad›r. 7 Genel olarak silahs›zland›r›lm›fl bölgeden, taraflar aras›nda kararlaflt›r›lm›fl,
taraflardan hiç birince iflgal edilemeyen ya da askeri amaçlarla
kullan›lamayan yer anlafl›l›r. Böyle bir bölge silahl› çat›flma zaman›nda oldu€u gibi
bar›fl zaman›nda da kurulabilir. Ek I.Protokolün 60. maddesinin 3. f›kras› bir
silahs›zlaflt›r›lm›fl bölge anlaflmas›n›n tip koflullar›n› tan›mlamaktad›r, fakat bu tür
tüm anlaflmalar, 60. Maddenin benimsedi€i gibi, her özel duruma uygulanabilir. 8
Tarafs›zlaflt›r›lm›fl bölgeye tan›nan koruma, taraflardan biri bölgenin kurulmas›na
iliflkin sözleflmeyi maddi olarak ihlal ederse sona erer. 9 Uygulama uluslararas› denetiminin,
üzerinde anlafl›lan koflullara sayg› gösterilmesinin uygun bir do€rulama
yöntemi olarak alg›land›€›n› göstermektedir. 10 Anlaflma, bar›fl› koruma güçlerinin ya
da tek amac› kamu düzenini sa€lamak olan güçlerin bölge silahs›zland›r›lm›fl olma
özelli€ini kaybetmeden, burada bulunmas›na izin verebilir.
Önemli say›da askeri el kitab› silahs›zland›r›lm›fl bölgeler kurulmas›n› öngörmekte
ve bunlara yönelik sald›r›lar› yasaklamaktad›r. 11 Pek çok Devletin mevzuat›nda,
silahs›zland›r›lm›fl bölgelere yönelik sald›r›lar suç oluflturmaktad›r. 12
7 Ek I.Protokol (1977), m. 85, par. 3, bent d) (konsensüsle benimsenmifltir) (II. cilt, 11. altbölüm,
par. 106 içinde nakledilmifltir).
8 Ek I.Protokol, m. 60, par. 3’e (konsensüsle benimsenmifltir) göre «bu tür anlaflman›n konusu normalde
afla€›daki koflullar› karfl›layan bir bölgedir: a) silahlar ve mobil askeri malzeme gibi tüm muharipler
tahliye edilmifl olmal›d›r; b) sabit askeri tesislere ya da binalara karfl› hasmane amaçla
kullan›lmamal›d›r; son olarak, c) askeri güce iliflkin tüm faaliyetler durmal›d›r.»
9 Ek II.Protokol (1977), m. 60, par. 7 (konsensüsle benimsenmifltir) (II. cilt, 11. altbölüm, par. 105
içinde nakledilmifltir).
10 Bkz. örn., Disengagement Agreement between Israel and Syria (‹srail ve Suriye aras›ndaki çat›flmalar›n
durdurulmas› anlaflmas›)(1974) (ibid., par. 64), Agreement on Demilitarisation of Srebrenica
and Zepa (Srebrenika ve Zapa’n›n askerden ar›nd›r›lmas› anlaflmas›), m. 3 (ibid., par. 67), Bosna
Hersek’in beyan› (ibid., par. 169) Pakistan’›n (ibid., par. 175) rapor edilen uygulamas›.
11 Bkz. örn., flu Devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 124), Almanya (ibid., par.
116), Arjantin (ibid., par. 108), Avustralya (ibid., par. 109), Benin (ibid., par. 110), Kamerun (ibid.,
par. 111), Kanada (ibid., par. 112), H›rvatistan (ibid., par. 113), Ekvator (ibid., par. 114), ‹spanya
(ibid., par. 125), Birleflik Devletler (ibid., par. 128-130), Fransa (ibid., par. 115), Macaristan (ibid.,
par. 117), ‹talya (ibid., par. 118-119), Kenya (ibid., par. 120), Nijerya (ibid., par. 123), Yeni
Zelanda (ibid., par. 122), Hollanda (ibid., par. 121), ‹sviçre (ibid., par. 126), Togo (ibid., par. 127)
ve Yugoslavya (ibid., par. 131).
12 Bkz. örn., flu Devletlerin mevzuatlar›: Almanya (ibid., par. 148), Ermenistan (ibid., par. 133),
Avustralya (ibid., par. 134-135), Azerbaycan (ibid., par. 136), Beyaz Rusya (ibid., par. 137), Belçika
(ibid., par. 138), Bosna Hersek (ibid., par. 139), Kanada (ibid., par. 140), H›rvatistan (ibid., par.
142), K›br›s (ibid., par. 143), ‹spanya (ibid., par. 161), Estonya (ibid., par. 146), Gürcistan (ibid.,
par. 147), Macaristan (ibid., par. 149), Cook Adalar› (ibid., par. 141), ‹rlanda (ibid., par. 150),
Litvanya (ibid., par. 153), Nijer (ibid., par. 157), Norveç (ibid., par. 158), Yeni Zelanda (ibid., par.
155), Hollanda (ibid., par. 154), Çek Cumhuriyeti (ibid., par. 144), Birleflik Krall›k (ibid., par.
163), Slovakya (ibid., par. 159), Slovenya (ibid., par. 160), Tacikistan (ibid., par. 162), Yemen
(ibid., par. 164), Yugoslavya (ibid., par. 165) ve Zimbabve (ibid., par. 166); Bkz. ayr›ca flu
Devletlerin mevzuat tasar›lar›: Arjantin (ibid., par. 132), El Salvador (ibid., par. 145), Ürdün (ibid.,
par. 151), Lübnan (ibid., par. 152) ve Nikaragua (ibid., par. 156).