Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

330
ALT BÖLÜM 31 - KÖR EDİCİ LAZER SİLAHLARI
1996 y›l›nda Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesi’nin birinci özden geçirme konferans›nda
konsensüs ile kabul edilen nihai bildiride ‘Protokol IV taraf›ndan kullan›m›
ve transferi yasaklanan kör edici silahlara iliflkin tam bir yasa€›n getirilmesine
yönelik gereklili€i’ belirtmifltir ki bu, bu sistemlerin ortadan kald›r›lmas› ve hukuku
sadece kullan›m ve transfere yasak getirilmesiyle s›n›rlamama dile€ini
yans›tmaktad›r. 15 2001 y›l›nda Sözleflme’nin gözden geçirilmesiyle görevli taraf
devletlerin ikinci konferans›nda kabul ettikleri nihai bildiride Sözleflmeye taraf devletler,
‘birinci gözden geçirme konferans›nda tan›d›klar› Protokol IV ile kullan›m› ve
transferi yasaklanan kör edici lazer silahlar›n›n tamamen yasaklanmas› gereklili€ini
teyit ettiklerini ‘ ciddiyetle belirtmifllerdir. 16
Amerika Birleflik Devletleri Protokol IV’ün tüm hükümlerini her koflulda uygulama
niyeti oldu€unu bildirmifl ve belli say›da devlet de, buna kat›lma niyetlerini
beyan ettiklerinde, uygulama alan›n› uluslararas› olmayan silahl› çat›flma
durumlar›yla s›n›rlamayacaklar›n› aç›klam›flt›r. 17 Bu Protokole kat›l›rken uygulama
alan›na iliflkin herhangi bir beyanatta bulunmayan devletlerin sözleflmenin uygulama
alan›n› s›n›rlama amac›yla m› yoksa böyle bir beyanat yapmay› gerekli
bulmad›klar› için mi bu flekilde hareket ettiklerini bilmek zordur. Uygulamada,
Protokolün kabulünden beri devletler bu silahlar›n kullan›m›ndan istisnas›z bir flekilde
çekinmifllerdir ve bundan hakl› olarak bu davran›fl›n, uluslararas› toplumun bu
silahlar›n kullan›lmamas›na yönelik beklentisine tekabül etti€i sonucuna ulafl›labilir.
Baz› devletler kör edici lazer silahlar›n›n afl›r› ac›ya yola açaca€›n› düflünmektedir18
ki bu düflünce uluslararas› oldu€u kadar uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
için de geçerlidir (bkz. Kural 70).
Di€er lazer sistemlerince kasti olarak sebep olunan körlük
Baz› tipte lazer silahlar›n›n kullan›m›n› ve transferini yasaklaman›n ötesinde
Konvansiyonel silahlar Sözleflmesi’nin Protokol IV’ü baflka lazer sistemlerinin
(örne€in mesafe ölçerler) kasti olarak muharipleri kör etme amac›yla kullan›m›n› da
15 Taraf devletlerin Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesini gözden geçirmekle görevli birinci konferans›,
sonuç bildirgesi (ibid., par. 73).
16 Taraf devletlerin Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesini gözden geçirmekle görevli ikinci konferans›,
sonuç bildirgesi (ibid., par. 74).
17 Birleflik Devletler, Taraf devletlerin Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesinigözden geçirmekle görevli
birinci konferans›ndaki beyanat› (ibid., par. 51) ve Baflkan›n Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesinin
Protokollerini onaylanmas› için Senatoya gönderen mesaj› (ibid., par. 53); afla€›daki devletlerce
Protokol IV’ün kabulü s›ras›nda yap›lan beyanatlar: Güney Afrika (ibid., par. 4),Almanya (ibid., par.
6), Avustralya (ibid., par. 5), Avusturya (ibid., par. 4), Belçika (ibid., par. 4), Kanada (ibid., par. 4),
Yunanistan (ibid., par. 4), ‹rlanda (ibid., par. 4), ‹srail (ibid., par. 7), ‹talya (ibid., par. 4),
Liechtenstein (ibid., par. 4), Hollanda (ibid., par. 8), Birleflik Krall›k (ibid., par. 11), ‹sveç (ibid.,
par. 9) ve ‹sviçre (ibid., par. 10).
18 Bkz. örn. ‹sveç, Konvansiyonel Silahlar Sözleflmesinin IV. Protokolünün kabulü s›ras›nda yap›lan
beyanat (cilt 2 içinde nakledilmifltir, alt bölüm 20, par. 14) ve Fransa’n›n sahra talimnameleri (ibid.,
par. 55-56).