Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

670
ALT BÖLÜM 44 - SAVAŞ SUÇLARI
devletin yasalar› alt›nda yasaklanm›flt›r. 182 Daha fazla uygulamaya at›f Kural 94’e
yorumda bulunabilir.
(vi) Toplu cezaland›rmalar. Toplu cezaland›rmalar Ek I.Protokol183 ve uluslararas›
teamül hukuku taraf›ndan yasaklanm›flt›r (Bknz. Kural 103). Bu yasak ayr›ca birçok
Devletin yasalar› taraf›ndan öngörülmüfltür. 184 Bu savafl suçu Ruanda
hakk›ndaki Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin ve Sierra Leone hakk›ndaki Özel
Mahkeme’nin Statülerinde yer almaktad›r. 185 Buna ek olarak toplu cezaland›rmalar,
adil yarg›lanma hakk›ndan mahrum b›rakma (Bknz. Kural 100) teflkil etmeleri sebebiyle
savafl suçu oluflturmaktad›r ve ayr›ca kötü muamele de teflkil edebilirler. (Bknz.
Kural 90). Daha fazla uygulamaya at›f Kural 103’e yorum da bulunabilir.
(vii) Yard›m malzemelerini engellemek de dâhil olmak üzere, yaflamlar› için vazgeçilmez
maddelerden mahrum etmek suretiyle sivillerin aç b›rak›lmas›n› bir harp
yöntemi olarak kullanmak. Bu uygulama Ek I.Protokol’ün186 ve uluslararas› teamül
hukukunun bir ihlalidir (Bknz. Kural 53). Buna ek olarak, sivillerde açl›€a sebebiyet
verecek flekilde yard›m malzemelerinin engellenmesi de dâhil olmak üzere, bu tür
fiillerin uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda ifllenmesi karfl›nda Devlet infial
beyanlar›na iliflkin çok kapsaml› uygulama mevcuttur. Bu uygulamalar, bu tür bir
davran›fl›n sadece uluslararas› teamül hukukunun bir ihlalini teflkil etmedi€ini, ayr›ca
uluslararas› toplumun gözünde çok ciddi bir ihlal teflkil etti€ini kan›tlar niteliktedir.
Sudanl› sivillere insani yard›m malzemelerinin ulaflt›r›lmas›n›n kasten engellenmesi
BM ‹nsan Haklar› Komisyonu taraf›ndan “insan onuruna karfl› bir suç” olarak
nitelenmifltir. 187 Güvenlik Konseyi Karar› 935 (1994) uyar›nca Kurulan BM
Uzmanlar Komisyonu’nun Ruanda’da uluslararas› insanc›l hukukun ihlalleri
hakk›ndaki ara raporunun Ek I.Protokol Madde 14’ün bir ihlalini de içermesi özellikle
kayda de€erdir. 188
Sivillerin aç b›rak›lmas›n›n bir harp yöntemi olarak kullan›lmas› çeflitli Devletler
taraf›ndan bilhassa suç olarak öngörülmüfltür. 189 Buna ek olarak, uygulamada bu
ihlaller, kendisi bafll› bafl›na bir savafl suçu olan, sivillerin öldürülmesine tekabül
182 Bkz., örn., Arnavutluk (Nakleden: C.II, Böl. 32, § 1814), Avustralya (ibid., § 1817), Azerbaycan
(ibid., § 1819), Belçika (ibid., § 1823), Bosna Hersek (ibid., § 1824), Kongo Demokratik
Cumhuriyeti (ibid., § 1828), Fil Difli Sahilleri(ibid., § 1830), H›rvatistan (ibid., § 1831), ‹rlanda
(ibid., § 1834), Norveç (ibid., § 1847), Paraguay (ibid., § 1848), Slovenya (ibid., § 1850), Özbekistan
(ibid., § 1852) ve Yugoslavya’n›n (ibid., § 1857) mevzuatlar›; Bkz. ayr›ca Burundi’nin
(ibid., § 1825) mevzuat tasla€›.
183 Ek I.Protokol, Madde 4.
184 Bkz. supra dipnot 92.
185 ICTR Statüsü, Madde 4(b); Sierra Leone hakk›ndaki Özel Mahkemenin Statüsü, Madde 3(b).
186 Ek I.Protokol, Maddeler 14 ve 18.
187 BM ‹nsan Haklar› Komisyonu, Kar. 1996/73 (Nakleden: C.II, Böl. 17, § 631).
188 Güvenlik Konseyi Karar› 935 (1994) uyar›nca Kurulan BM Uzmanlar Komisyonu, Ara Rapor
(ibid., § 113).
189 Bkz., örn., Azerbaycan (ibid., § 39), Beyaz Rusya (ibid., § 40), Bosna Hersek (ibid., § 41), H›rvatistan
(ibid., § 47), Etiyopya (ibid., § 48), Almanya (ibid., § 50), Litvanya (ibid., § 52), Slovenya
(ibid., § 57) ve Yugoslavya’n›n (ibid., § 61) mevzuatlar›.