Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

70
ALT BÖLÜM 5 - SALDIRI ÖNLEMLERİ
rak mümkün olup olmad›€›n› belirlemede h›zl› bir tepki gereklili€i uygulamada
say›lan bir baflka unsurdur. 86
Ayr›ca, kural sadece sivilleri etkileyebilecek sald›r›lar›n uyar›ya mahal verece€ini
belirtmektedir. Bundan dolay›, Birleflik Krall›k sahra talimnamelerinde sald›r›lacak
bölgede sivillerin kalmamas› durumunda hiç bir uyar›n›n gerekli olmad›€›n› belirtmektedir.
87 Birleflik Devletler hava ordusu talimnamesi sivillerin sald›r›dan etkilenmesinin
az olas› olmas› durumunda hiç bir uyar›n›n gerekli olmad›€›n› aç›kça belirtmektedir.
88
Baz› durumlarda, uygulama, uyar›n›n «etkili araçlarla» verilmesi zorunlulu€unu
yorumlamaktad›r. Özellikle Birleflik Devletler, sald›r› güçlerinin güvenli€ini ve
görevlerinin baflar›s›n› tehlikeye düflürmemek için, bir uyar›n›n özel olmas› gerekmedi€ini
ve genel nitelikte olabilece€ini belirtmektedir. Bu tip genel bir uyar›n›n,
sivillere baz› askeri hedeflerden uzak durmalar›n› tavsiye eden radyo ile iletilen genifl
menzilli bir uyar› olabilece€ini de teyit etmifllerdir. 89
Devletlerin uygulamas› ay›rt etme ilkesine ve çat›flmalar›n yürütülmesine iliflkin
tüm zorunluluklar uyar›n›n yap›lmas›ndan sonra operasyon bölgesinde sivil kiflilerin
kalm›fl olmas› halinde bile uyguland›€›n› göstermektedir. Kalan sivillerin
sald›r›ya u€rayabilece€i fleklinde tehditler yay›ld›€›nda, bunlar k›nanm›fl ve geri
al›nm›flt›r. 90
Federal Sosyalist Yugoslav Cumhuriyeti aras›nda Uluslararas› ‹nsanc›l Hukukun uygulanmas›na
iliflkin Mutabakat Protokolü (1991), par. 6 (ibid., par.428); Bosna Hersek’teki çat›flman›n taraflar›
aras›nda uluslararas› insanc›l hukukun uygulanmas›na iliflkin anlaflma (1992), par. 2.5 (ibid., par.
429); Güney Afrika (ibid., par. 448), Almanya (ibid., par. 439), Avustralya (ibid., par. 431),
Belçika (ibid., par. 432), Benin (ibid., par. 433), Kamerun (ibid., par. 434), Kanada (ibid. par.
435), H›rvatistan (ibid., par. 436), Ekvator (ibid., par. 437), ‹spanya (ibid., par. 449), Birleflik
Devletler (ibid., par. 455- 457 ve 483-484), Fransa (ibid., par. 438 ve 467), ‹talya (ibid., par. 440-
441), Kenya (ibid., par. 442), Madagaskar (ibid., par. 443), Yeni Zelanda (ibid., par. 446),
Hollanda (ibid., par. 444-445), ‹sviçre (ibid., par. 451), Togo (ibid., par. 452), Birleflik Krall›k
(ibid., par. 453-454) ve Yugoslavya’n›n uygulamas› (ibid., par. 458), ve ‹srail’in rapor edilen uygulamas›
(ibid., par. 473).
86 Bkz. örn., ‹srail’in rapor edilen uygulamas› (ibid., par. 473).
87 Birleflik Krall›k, Sahra talimnamesi (ibid., par. 453).
88 Birleflik Krall›k, Hava Kuvvetleri Broflürü (ibid., par. 456).
89 Bkz. Birleflik Devletlerin uygulamas› (ibid., par. 456, 483 ve 485); Bkz. ayr›ca ‹srail’in rapor edilen
uygulamas› (ibid., par. 473).
90 Bkz. ‹srail’in (ibid., par. 489) ve Rusya’n›n uygulamas› (ibid., par. 477).