Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Tan›m
Kural 37 - Savunulmayan yerler
137
Birleflik Krall›k sahra talimnamesi aç›k flehir ya da savunulmayan flehirden ne
anlafl›lmas› gerekti€inin yararl› bir tan›m›n› vermektedir: iç ya da d›fl her türlü savunmadan
yoksun, düflman›n kayba u€ramadan girebilece€i ve alabilece€i bir flehir
anlafl›lmal›d›r. Bundan cephe hatt›n›n hemen gerisinde yer alan hiç bir flehrin aç›k ya
da savunulmayan flehir olamayaca€› sonucu ç›kmaktad›r; çünkü muharip buraya
ulaflmak için savaflmak zorundad›r. O halde düflman›n ilk hatt›n›n arkas›nda yer alan
tüm flehirler, tüm bombard›manlar›n tabi oldu€u s›n›rland›rmalar yani bu bombard›manlar›n
askeri hedeflerle s›n›rl› olmas›, göz önüne al›narak, top at›fl› ya da
di€er bombard›man çeflitlerinin hedefi olabilen savunulan flehirlerdir. Böylece, bir
flehrin aç›k flehir olup olmamas› sorusu onun askeri hedefler içerip içermedi€i sorusundan
ayr› bir sorudur. Cephede yer alan ve savunma araçlar›ndan yoksun olan,
d›fltan savunulmayan ve düflman›n, her zaman savaflmadan ya da örne€in iflaretlenmemifl
may›n tarlalar›n› geçmemek gibi hiç bir kayba u€ramadan girebilece€i ve elde
edebilece€i bir flehir, cephane fabrikalar› içerse bile savunulmayan bir flehirdir. Di€er
yandan, cephede yer als›n ya da almas›n savunulan tüm flehirler bombard›man hedefi
olabilir. 30
Ek I. Protokolün 59. maddesinin 2. f›kras› savunulmayan yer kavram›n›
«Silahl› kuvvetlerin temasta oldu€u bir bölgenin içinde ya da yak›n›nda yer alan
ve karfl› Taraf›n iflgaline aç›k yerleflim yeri» fleklinde tan›mlamaktad›r. 31 Bu tan›m
esas olarak geleneksel uluslararas› teamül hukukundaki aç›k flehir ya da savunulmayan
bölge tan›m›na kat›lmaktad›r.
Ek I.Protokolün 59. maddesinin 2. f›kras› bir yeri savunulmayan olarak ilan
etmek için kullan›lan prosedürü aç›kl›€a kavuflturmufltur. ‹zlenecek ad›m bir
anlaflmayla kurulan bölgelerle ayn› de€ildir, çünkü çat›flman›n taraflar›ndan biri bir
yeri flu flartla tek tarafl› olarak savunulmayan yer ilan edebilir:
1) tüm savaflanlar›n, silahlar›n ve mobil askeri malzemenin tahliye edilmifl olmas›;
2) sabit askeri tesislerin ya da binalar›n düflmanca bir kullan›m›n›n yap›lmam›fl
olmas›; 3) yetkililerin ve halk›n düflmanca eylemler yapmamas› ve 4) askeri operasyonlar›
destekleyecek hiç bir faaliyet yap›lmamas› 32 Karfl› taraf böyle bir bildirimi
tebellü€ etmeli ve bu koflullar›n gerçeklefltirilmemesi durumu hariç, bu yere savunulmayan
yer olarak muamele etmelidir. 33 Bu prosedür, Ek I.Protokole taraf olma-
30 Birleflik Krall›k, Sahra talimnamesi (ibid., par. 192).
31 Ek I.Protokol (1977), m. 59, par. 2 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 202).
32 Ek I.Protokol (1977), m. 59, par. 3 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 202).
33 Ek I.Protokol, m. 59, par. 4 (konsensüsle benimsenmifltir), «2. F›kra uyar›nca yap›lan bildirim karfl›
Tarafa yönelik olmal› ve mümkün olan en kesin flekilde savunulmayan yerin s›n›rlar›n› belirlemelidir.
Çat›flman›n taraf› bildirimi tebellü etmeli ve bu yeri savunulmayan bir yer olarak de€erlendirmelidir
me€er ki 2. F›krada öngörülen koflullar etkin olarak yerine getirilmemifl olsun.Böyle bir durumda
bildirimde bulunan taraf› derhal bilgilendirmek zorundad›r.2. f›kradaki koflullar sa€lanmasa dahi,