09.12.2012 Views

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

608<br />

ALT BÖLÜM 42 - SORUMLULUK VE ONARIM<br />

kendi Devletleri içerisinde ihlallere maruz kalmaktad›rlar <strong>ve</strong> genelde ulusal mahkemeler<br />

önünde ulusal yasalar› uyar›nca onar›m talep etme imkân›na sahiptirler. 97 Üç<br />

bölgesel insan haklar› sözleflmesine ek olarak, Uluslararas› Medeni <strong>ve</strong> Siyasi Haklar<br />

Sözleflmesi, Devletlerin ihlallere yönelik kanun yollar›n›n oluflturmas›n› gerektirmektedir.<br />

98 BM ‹nsan Haklar› Komitesi <strong>ve</strong> Amerikalar aras› ‹nsan Haklar›<br />

Mahkemesi bu yükümlülükten sap›lamayaca€›n› beyan etmifltir. 99<br />

Devletten talep edilen onar›m<br />

Bir uluslararas› insanc›l hukuk ihlalinin bireysel ma€durunun bir Devletten<br />

onar›m talep edebilme imkân›, “bu maddede yer alan hiçbir fley ma€durun ulusal<br />

<strong>ve</strong>ya uluslararas› hukuk alt›ndaki haklar›na halel getirir flekilde yorumlanamaz” hükmünü<br />

içeren, Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin Statüsü Madde 75(6)’dan da<br />

anlafl›labilir. 100 Devletlerin onar›mda bulunma yükümlülü€üne aç›kça at›fta bulunan<br />

Kültürel Malvarl›€›n›n Korunmas›na iliflkin Lahey Sözleflmesi ‹kinci Protokol<br />

Madde 38, herhangi bir silahl› çat›flmada uygulanabilir. 101<br />

Meflru gü<strong>ve</strong>nlik <strong>ve</strong> polis operasyonlar›nda özel mülkiyete zarar gelmesi durumunda<br />

“tatbik edilebilir oldu€u her zaman... sebebiyet olunan zarar›n tamiri için...<br />

tedbirler al›nacakt›r” hükmünü içeren, Filipinler Uluslararas› ‹nsanc›l Hukuka <strong>ve</strong><br />

‹nsan Haklar›na Ba€l›l›k Ek Genelgesi uygulamadan bir örnek teflkil eder. 102 Keza,<br />

BM Genel Kurulu,1996 tarihinde kabul edilen bir kararda, Afganistan yetkililerine<br />

uluslararas› insanc›l hukukun ciddi ihlallerinin ma€durlar›na “el<strong>ve</strong>riflli <strong>ve</strong> etkin çareler”<br />

sa€lama ça€r›s›nda bulunmufltur. 103<br />

Uygulamaya yönelik di€er örnekler eski hale iade, tazminat <strong>ve</strong> tatmin dâhil<br />

olmak üzere, özel onar›m türlerine iliflkindir:<br />

(i) Eski hale iade. Avrupa ‹nsan Haklar› Mahkemesi, Akdivar <strong>ve</strong> di€erleri<br />

Türkiye’ye karfl› davas›nda ihlal eden Devlet için ihlali sona erdirme <strong>ve</strong><br />

“olabildi€ince ihlal öncesinde var olan durumu iade edebilecek flekilde [ihlalin]<br />

sonuçlar› için onar›mda bulunma (restitutio in integrum)” hukuki yükümlülü€ünün<br />

97 Bkz., örn., Kolombiya, Temel Askeri Manüel (ibid., § 162); Amerikan Hukuk Enstitüsü, Amerika<br />

Birleflik Devletleri’nin D›fl ‹liflkilerinin Yeniden ‹fadesi (Üçüncü) ibid., §§ 107, 292 <strong>ve</strong> 362).<br />

Yabanc› sakinlerin <strong>ve</strong> ziyaretçilerin uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar kapsam›nda bir Devletin<br />

silahl› kuv<strong>ve</strong>tleri taraf›ndan zarar görmesi durumunda diplomatik himayenin yine mümkün olabilece€ini<br />

belirtmek gerekir.<br />

98 Uluslararas› Medeni <strong>ve</strong> Siyasi Haklar Sözleflmesi, Madde 2(3); Avrupa ‹nsan Haklar› Sözleflmesi,<br />

Madde 13; Amerikan ‹nsan Haklar› Sözleflmesi, Maddeler 10 <strong>ve</strong> 25; Afrika ‹nsan <strong>ve</strong> Halklar›n<br />

Haklar› fiart›, Madde 7(1)(a) (z›mni).<br />

99 Bkz., örn., BM ‹nsan Haklar› Komitesi, Genel Yorum No. 29 (Uluslararas› Medeni <strong>ve</strong> Siyasi Haklar›<br />

Sözleflmesi Madde 4), 24 Temmuz 2001, § 14; Amerikalararas› ‹nsan Haklar› Mahkemesi, Yarg›sal<br />

Teminatlar davas›, Dan›flma Görüflü, §§ 24–26.<br />

100 UCM Statüsü, Madde 75(6) (Nakleden: C.II, Böl. 42, § 79).<br />

101 Kültürel Malvarl›€›n›n Korunmas›na iliflkin Lahey Sözleflmesi ‹kinci Protokol, Madde 38 (ibid., §<br />

80).<br />

102 Filipinler, U‹H <strong>ve</strong> ‹nsan Haklar›na Ba€l›l›k Ek Genelgesi (ibid., § 87).<br />

103 BM Genel Kurulu, Kar. 51/108 (ibid., § 96).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!