Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

220
ALT BÖLÜM 17 - AÇLIK VE İNSANİ YARDIMA ULAŞMA
‹htiyaç içindeki sivil halk›n insani yard›m alma hakk›
Uygulaman›n, ihtiyaç içindeki halk›n, uluslararas› hukuka uygun olarak, hayatta
kalmas› için mutlaka gereken insani yard›m› almas›na hakk› oldu€unu tan›d›€›
durumlar mevcuttur. IV. Cenevre Sözleflmesi korunan kiflilerin Koruyucu güçlere,
Uluslararas› K›z›lhaç Komitesi’ne, Ulusal bir K›z›lhaç ya da K›z›lay derne€ine
oldu€u gibi yard›ma gelebilecek herhangi bir örgüte de baflvurma hakk›n› tan›maktad›r.
94 Ek Protokoller z›mni flekilde ihtiyaç içindeki bir sivil halk›n insani yard›m
alma hakk›n› tan›maktad›r, zira bir halk›n ihtiyaç içinde oldu€u her durumda
‘yard›m faaliyetlerine giriflilece€ini’ öngörmektedirler. 95
Di€er baflka örneklerde, devlet uygulamas› aç›kça bu hakk› tan›maktad›r.
Gerçekten de, Nikaragua askeri talimatnamesi ‘sivil halk ihtiyaç duydu€u yard›m›
alma hakk›na sahiptir’ hükmünü öngörmektedir. 96 Bu hak uluslararas› olmayan
silahl› çat›flmalara yönelik olarak da tan›nm›flt›r. 97
BM Güvenlik Konseyi, Genel Kurulu ve Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar›
Komisyonu birçok kereler sivil halk›n yard›ma eriflmesini sa€lama yükümlülü€ü üzerinde
›srarla durmufltur. 98 Sudan’a acil yard›m konusunda bir raporda Birleflmifl
Milletler Genel Sekreteri beyan etmifltir ki:
Uluslararas› toplumun Sudan’daki sivil halk›n ac›lar›n› hafifletme imkânlar›n›
engellemeyi hedefleyen her giriflim, kabul edilen her insanc›l ilkenin, üstüne üstlük
sivil halk›n savafl zaman› insani yard›m alma hakk›n›n ihlali olarak sadece en kuvvetli
protestolara yol açacakt›r. 99
1995 y›l›nda K›z›lhaç ve K›z›lay’›n XXVI. Uluslararas› Konferans› ‘ihtiyaç içindeki
bir sivil halk›n uluslararas› insanc›l hukuka uygun olarak, tarafs›z insani yard›m
faaliyetlerinden yararlanma hakk›na sahip oldu€unu’ kuvvetle tekrar belirtmifltir.
1001997 y›l›nda Zaire’deki çat›flmaya iliflkin bir bas›n aç›klamas›nda,
Uluslararas› K›z›lhaç Komitesi ilgili tüm taraflara ‘kurbanlar›n korunma ve yard›m
görme hakk›na sayg› gösterilmesi’ için ça€r›da bulunmufltur. 101
94 IV. Cenevre Sözleflmesi(1949), md.30, al. 1 (ibid., par. 678).
95 Ek I.Protokol (1977), md.70, par. 1 (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 679); Ek II.Protokol
(1977), md.18, par. 2 (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 680).
96 Nicaragua, Military Manual (ibid., par. 688).
97 Bkz. örn. Kolombiya’n›n uygulamas› (ibid., par. 696).
98 Bkz. örn. BM Güvenlik Konseyi, karar 824 (ibid., par. 701); BM Genel Kurulu, karar 55/2 (ibid.,
par. 704); BM ‹nsan Haklar› Komisyonu, karar 1995/77 (ibid., par. 705).
99 BM Genel Sekreteri, Sudan’a yönelik acil destek hakk›nda rapor (ibid., par. 706); Ayn› zamanda
Bkz. S›€›nmac›lar ve çat›flmalardan etkilenen di€er kiflilere yönelik insani yard›m faaliyetlerinin
korunmas› hakk›nda rapor (ibid., par. 707) ve silahl› çat›flmalarda sivillerin korunmas› hakk›nda
raporlar (ibid., par. 708-709).
100 XXVI. Uluslararas› K›z›lhaç ve K›z›lay Konferans›, karar 2 (ibid., par. 713).
101 ICRC, bas›n bildirisi n° 97/08 (ibid., par. 721).