Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

426
ALT BÖLÜM 32 - TEMEL GÜVENCELER
Kural 105. – Aile hayat›, mümkün olan en genifl ölçüde sayg› görmelidir.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 32, K›s›m Q.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, gerek uluslararas›, gerekse uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
Uluslararas› ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
‹flgal alt›ndaki ülke parçalar›nda bulunan kiflilerin ailelerinin haklar›na sayg› gösterme
yükümü erken tarihte, Lieber Kodu’nda, Brüksel Bildirgesi’nde ve Oxford El
Kitab›’nda tan›nm›flt› 527 . Bu yüküm Lahey Tüzü€ü’nde kodifiye edilmifltir 528 . IV.
Cenevre Sözleflmesi bu yükümü koruma alt›ndaki bütün kiflilere teflmil etmektedir
529 . IV. Cenevre Sözleflmesi, enterne edilmifl ailelere, « bir aile hayat› sürmek için
gerekli bütün kolayl›klar›n » mümkün olan en genifl ölçüde sa€lanmas›n› hükme
ba€lamaktad›r 530 . Uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara iliflkin antlaflma hükümlerinde
bu kadar genel terimlerle ifade edilmemekle beraber bu kural, söz konusu
çat›flmalar› düzenleyen antlaflma hükümlerinde aile birli€ine temas eden daha özel
kurallar›n temelini teflkil etmektedir 531 .
Birden çok askeri el kitab›, ço€unlukla IV. Cenevre Sözleflmesi’ni özel olarak
zikretmeksizin, aile haklar›na sayg› gösterme ödevine genel terimlerle yer vermektedirler
532 . Di€er yandan, çat›flmalar› müteakiben akdedilen anlaflmalar ve Birleflmifl
Milletler ‹le baflka uluslararas› örgütlerin kararlar› biçiminde ortaya ç›kan ve aile
527 Lieber Kodu (1863), madde 37 (nakleden: Cilt II, Bölüm 32, par. 3923); Brüksel
Bildirgesi(1874), madde 38 (ibid., par. 3924); Oxford El Kitab› (1880), madde 49 (ibid., par.
3925).
528 Lahey Tüzü€ü (1907), madde 46 (ibid., par. 3905).
529 IV Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 27, bent 1 (ibid., par. 3907).
530 IV. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 82, bent 3.
531 Bkz. Ek I.Protokol (1977), madde 4, bent 3 b) (konsensüsle benimsenmifltir) (geçici olarak ayr›lan
ailelerin yeniden bir araya getirilmesi) (nakleden: Cilt II, Bölüm 32, par. 3915); Ek I.Protokol
(1977), madde 5, par. 2, bent a) (konsensüsle benimsenmifltir) (gözalt› ya da enternöman s›ras›nda
ayn› aileye mensup erkek ve kad›nlar›n bar›nd›r›lmas›) (Nakleden: Cilt II, Bölüm 37, par. 106);
Çocuk Haklar› Sözleflmesi (1989), madde 37, bent c) (özgürlükten mahrumiyet s›ras›nda çocuklar›n
ebeveynleri ile beraber bar›nd›r›lmas›) (ibid., par. 149).
532 Örn. bkz., flu devletlerin sahra talimnameleri Almanya (nakleden: Cilt II, Bölüm 32, par. 3939),
Avustralya (ibid., par. 3935), Kanada (ibid., par. 3936), El Salvador (ibid., par. 3938), ‹spanya
(ibid., par. 3945), Kenya (ibid., par. 3941), Nikaragua (ibid., par. 3943), Dominik Cumhuriyeti
(ibid., par. 3937) ve Birleflik Krall›k (ibid., par. 3948).