09.12.2012 Views

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

594<br />

ALT BÖLÜM 42 - SORUMLULUK VE ONARIM<br />

Çad’daki silahl› çat›flma s›ras›ndaki öldürmelere <strong>ve</strong> kötü muamelelere iliflkin olarak<br />

Afrika ‹nsan <strong>ve</strong> Halklar›n Haklar› Komisyonu taraf›ndan da dile getirilmifltir. 16<br />

Kamu kudretinin unsurlar›n› kullanmaya yetkili kifli <strong>ve</strong>ya kurulufllar<br />

taraf›ndan ifllenen ihlallerden ötürü Devlet sorumlulu€u<br />

Devletler, ulusal hukuklar› alt›nda kamu kudretinin unsurlar›n› kullanmaya yetkilendirdikleri<br />

baflka kifliler <strong>ve</strong>ya kurulufllar taraf›ndan ifllenen fiillerden ötürü de<br />

sorumludur. 17 Bu kural, Devletlerin, baz› faaliyetlerin Devlet organlar› taraf›ndan<br />

icra edilmesi yerine icras› için yar›-kamusal kurulufllara baflvurma yoluna gidebilecekleri,<br />

ancak bu flekilde sorumluluktan kaç›namayacaklar› düflüncesi üzerine temellendirilmifltir.<br />

Tipik olarak silahl› kuv<strong>ve</strong>tlere ait olan görevlerin yerine getirilmesinde silahl›<br />

kuv<strong>ve</strong>tler taraf›ndan kullan›lan özel flirketler <strong>ve</strong>ya bireylerin fiillerinden ötürü<br />

Devletler sorumludur. Bu tür bireyler <strong>ve</strong>ya flirketlerin örnekleri aras›nda paral› askerler<br />

<strong>ve</strong>ya özel askeri flirketler yer almaktad›r.<br />

Yetki afl›m› <strong>ve</strong>ya talimatlara ayk›r› flekilde ifllenen fiillerden dolay› Devlet<br />

sorumlulu€u<br />

Bir Devlet, kendi organlar› <strong>ve</strong>ya ad›na hareket etmeye yetkilendirilmifl kifliler <strong>ve</strong>ya<br />

kurumlar›n, bu organ <strong>ve</strong>ya kiflilerin kendi yetkilerini aflmalar› <strong>ve</strong>ya talimatlara ayk›r›<br />

davranmalar› durumunda dahi, iflledikleri bütün fiillerden dolay› sorumludur. 18<br />

Devletin silahl› kuv<strong>ve</strong>tlerine iliflkin olarak bu ilke, çat›flmaya taraf›n silahl› kuv<strong>ve</strong>tlerini<br />

oluflturan kifliler taraf›ndan ifllenen “bütün fiillerden dolay› o taraf›n sorumlu<br />

oldu€una hükmeden, 1907 Lahey Sözleflmesi (IV) Madde 3 <strong>ve</strong> Ek I.Protokol<br />

Madde 91’de yer almaktad›r. 19 Alman Yüksek Federal Mahkemesi 2003 tarihli<br />

Distomo davas›nda, Devlet sorumlulu€u “silahl› kuv<strong>ve</strong>tlere mensup bütün kiflilerin<br />

davran›fl›ndan dolay› mesuliyeti kapsar <strong>ve</strong> bu sadece kiflilerin kendi yetki alanlar› içerisine<br />

giren fiilleri ifllemeleri durumunda de€il, ayr›ca talimat olmadan <strong>ve</strong>ya ona karfl›<br />

davrand›klar› durumlarda da geçerlidir” tespitinde bulunmufltur. 20<br />

16 Afrika ‹nsan <strong>ve</strong> Halklar›n Haklar› Komisyonu, Medeni Özgürlükler Örgütü Çad’a karfl› (ibid., §<br />

67).<br />

17 Bkz. Devlet Sorumlulu€u hakk›ndaki Taslak Maddeler, Madde 5 (ibid., § 8) (Bu tür kifli <strong>ve</strong>ya<br />

kurumlar için Devlet sorumlulu€u kendilerine tan›nan yetkiler dahilinde gerçeklefltirdikleri<br />

davran›fllar› ile s›n›rl›d›r)<br />

18 Bkz. Devlet Sorumlulu€u hakk›ndaki Taslak Maddeler, Madde 7 (ibid., § 8).<br />

19 1907 Lahey Sözleflmesi (IV), Madde 3 (ibid., § 1); Ek I.Protokol, Madde 91 (konsensüs ile kabul<br />

edilmifltir) (ibid., § 3).<br />

20 Almanya, Federal Yüksek Mahkemesi, Distomo davas› (ibid., § 25).<br />

Aç›kça aksi uygulama, Rusya hükümetinin bir pilot taraf›ndan yok edilen bir e<strong>ve</strong> iliflkin olarak, “<strong>ve</strong>rilen<br />

emrin s›n›rlar›n› aflm›fl olmas›” gerekçesiyle tazminat mesuliyetinin olmad›€›n› ileri sürdü€ü<br />

2001 tarihli Khamzaev davas›nda bulunabilir.Rusya, Basmanny Bölge Mahkemesi, Khamzaev davas›<br />

(ibid., § 201). Ancak, bu dava Rusya’n›n uluslararas› hukuk alt›nda baflka bir Devlete karfl› olan

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!