Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

96
ALT BÖLÜM 7 - SIHHİ VE DİNİ PERSONEL VE MALLAR
kural 110 ve 111) ve s›hhi personele sayg› gösterme ve onu koruma
zorunlulu€unun (bkz. kural 25) ihlalini oluflturur.
Uluslararas› ya da uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda hiç bir karfl›t resmi
uygulamaya rastlanmam›flt›r. S›hhi personele karfl› yürütülen kovuflturmalar uluslararas›
insanc›l hukukun ihlali olarak Devletler taraf›ndan k›nanm›flt›r. 49
Bu kovuflturmalar Birleflmifl Milletler taraf›ndan da k›nanm›flt›r. 50 Bu yasak
Avrupa Konseyinin ve Dünya T›p Birli€inin deste€ine de sahiptir. 51
«Deontoji»ye ayk›r› eylemlerden baflka, Ek I.Protokolün 16. maddesi ve Ek
II.Protokolün 10. maddesi t›bbi nitelikli görev yapan kiflileri «yaral›lar› ve hastalar›
koruyan di€er t›bbi kurallara» ayk›r› eylemler yapmaya zorlamay› yasaklamaktad›r. 52
Devletlerin uygulamalar›nda, deontoloji kurallar› d›fl›nda, bu di€er kurallar›n
içeri€ine iliflkin ek bir bilgi bulunmam›flt›r. Cümlenin bu k›sm›, ek Protokollerin
kabulüyle sonuçlanan diplomatik konferans s›ras›nda eklenmifltir; bununla birlikte,
«bu çeflitli kurallar› saymaktan vazgeçilmifltir» 53 Bu hükmün ruhu «tedavi edici personeli
hastalar›n menfaatlerine ayk›r› bir flekilde davranmaya zorlama ile»
savaflmakt›r. 54 Bu aç›dan, bu kural kimsenin sakatlanmamas›na, t›bbi ya da bilimsel
deney konusu yap›lmamas›na ya da sa€l›k durumunun gerektirmedi€i ve genel olarak
kabul edilen t›bbi kurallara uymayan tüm di€er t›bbi eylemlerin konusu yap›lmamas›na
iliflkin (bkz. kural 92) temel güvencenin do€al sonucudur.
T›bbi s›r
Ek Protokollerin kabulüyle sonuçlanan diplomatik konferans s›ras›nda, Küba,
Danimarka, Fransa, Norveç ve Hollanda, ulusal hukuk ba€lam›nda, silahl› çat›flma
s›ras›nda s›hhi personelin ateflli silahlar›n yol açt›€› yaralanmalar› rapor etme zorunda
tutulmas›na karfl› ç›km›flt›r. 55 Son olarak, yine de ne Ek I.Protokol, ne de Ek
II.Protokol bunu yasaklamaktad›r. Böylece, bir kifli t›bbi tedavi yapt›€› için cezaland›r›lamasa
da, yasal olarak vermek zorunda olduklar› bilgileri aç›klamay› reddeden
kiflilere yapt›r›m uygulamak mümkündür.
49 Bkz., örn., Birleflik Devletler’in beyan› (ibid., par. 249).
50 Bkz., örn., Birleflmifl Milletler Genel Kurulu, karar 44/165 (ibid., par. 250); Birleflmifl Milletler
‹nsan Haklar› Komisyonu, karar 1990/77 (ibid., par. 251).
51 Avrupa Konseyi, Parlamenterler Meclisi, karar 904 (ibid., par. 253); Dünya T›p Birli€i, Özellikle
silahl› çat›flma döneminde yaral›lara ve hastalara sa€lanacak yard›m ve bak›m kurallar› (ibid., par.
257).
52 Ek I.Protokol (1977), m. 16 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 232); Ek I.Protokol (1977),
m. 10 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 233).
53 Yves Sandoz, Christophe Swinarski et Bruno Zimmermann (éd.), Commentaire des Protocoles
additionnels, ICRC, Cenevre, 1986, par. 669. Bu tip bir kural›n bir örne€i doktorlara, t›p ö€rencileri
gibi diplomas›z personnel taraf›ndan yap›lan t›bbi müdahalelerde iflbirli€i yapman›n yasaklanmas›
olabilir; ibid., par. 4693.
54 Ibid., par. 669.
55 Bkz. flu Devletlerin uygulamas›: Küba (II. cilt, 7. alt bölüm, par. 270 içinde nakledilmifltir),
Danimarka (ibid., par. 271272), Fransa (ibid., par. 273), Norveç (ibid., par. 275) ve Hollanda
(ibid., par. 274).