Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

18
ALT BÖLÜM 1 - SİVİLLER İLE MUHARİPLERİN AYIRT EDİLMESİ
durumlar›n› bildirmesini istemektedir 99 . Ek I.Protokolün onay› s›ras›nda Belçika ve
Fransa tüm Taraf Devletlere böyle bir genel bildirimde bulunmufltur 100 . Bildirim
yükümlülü€ünün bu flekilde yerine getirilmesi Ek Protokollerin kabulüyle sonuçlanan
diplomatik konferans s›ras›nda Çal›flma Grubu Raportörü taraf›ndan aç›kça
tan›nm›flt›r 101 . Muharipler ile kiflileri ay›rt etme zorunlulu€u nedeniyle (bkz. Kural
1), bu bildirim önemlidir; asl›nda, her taraf›n silahl› kuvvetler mensuplar› kimin
silahl› kuvvetlere mensup ve kimin sivil bir kifli oldu€unu bilmek zorundad›r. Polis
kuvvetleri ve jandarma genel olarak silah ve üniforma tafl›mas›na ra€men bu üniformalar›n
kural olarak silahl› kuvvetlerinkinden farkl› olmas› sebebiyle bunlar› birbirine
kar›flt›rma riski özellikle önemlidir. Bildirim ilgili birimlerin statülerini belirlemez
fakat kar›fl›kl›klar› önlemek için yararl›d›r ve böylece ay›rt etme ilkesine sayg›y› güçlendirir.
Kural 5. – Sivillerden, silahl› kuvvetler mensubu olmayan kifliler anlafl›l›r. Sivil nüfus,
sivillerin oluflturdu€u nüfustur.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 1, K›s›m E.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre, bu kural uluslararas› silahl› çat›flmalarda uygulanan
uluslararas› teamül hukukunun bir normunu oluflturmaktad›r. Uygulamada,
karfl›t silahl› gruplar›n mensuplar›n›n, silahl› kuvvetler mensuplar› olarak m› yoksa
sivil kifliler olarak m› de€erlendirilmesi gerekti€i sorusunun aç›kça çözümlenmemesine
ra€men, bu kural uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda da uygulanmaktad›r.
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
Sivillerin silahl› kuvvetlere mensup olmayan kifliler oldu€u tan›m› Ek
I.Protokolün, hiç bir çekincenin konulmad›€›, 50. Maddesinde dile getirilmifltir 102 .
Bu kural önemli say›da sahra talimnamelerinde da yer almaktad›r 103 . Bu kural
99 Ek I.Protokol (1977), m. 43, par. 3 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 684).
100 Belçika, Ek I.Protokolün onaylanmas› s›ras›nda dile getirilen yorumlay›c› beyanlar (ibid., par. 685);
Fransa, Ek I.Protokolün onaylanmas› s›ras›nda dile getirilen çekinceler ve beyanlar (ibid., par. 686).
101 Yves Sandoz, Christophe Swinarski et Bruno Zimmermann (éd.), Commentaire des Protocoles
additionnels, ICRC, Cenevre, 1986, par. 1682.
102 Ek I.Protokol (1977), m. 50 (konsensüsle benimsenmifltir) (II. cilt 1. alt bölüm, par. 705 içinde
nakledilmifltir).
103 Bkz., örn., flu devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 731), Arjantin (ibid., par.
712), Avustralya (ibid., par. 713), Benin (ibid., par. 714), Kamerun (ibid., par. 715), Kanada (ibid.,