Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 74 - Kimyasal silahlar
293
Yukar›da bahsedilen Tadiç davas›nda Eski Yugoslavya Ceza Mahkemesi: ‘bu
(kimyasal) silahlar›n kullan›m›n›n iç silahl› çat›flmalarda da yasak oldu€u ilkesi üzerinde
bir konsensüs uluslararas› toplumda giderek geliflmifltir’ kanaatine
ulaflm›flt›r. 26
Angola’da uluslararas› insanc›l hukuka sayg› gösterilmesi üzerinde bir memorandum’da
1994 y›l›nda Uluslararas› K›z›lhaç Komitesi, Angola Kimyasal silahlar
Sözleflmesi’ni onaylamam›fl olsa da, çat›flman›n taraflar›na kimyasal silahlar›n
kullan›lmas›n›n yasak oldu€unu hat›rlatm›flt›r. 27
Uygulama, kural›n uluslararas› oldu€u kadar uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara
tatbik edilebilmesine uygundur, zira devletler, genel olarak çat›flman›n uluslararas›
olup olmamas›na göre farkl›l›k gösteren bir askeri silah bütününe sahip de€ildir.
Aksi yönde hiçbir resmi uygulama tespit edilememifltir. Hiçbir devlet kimyasal
silahlar›n hukuka uygun bir flekilde uluslararas› ya da uluslararas› olmayan silahl›
çat›flmalarda kullan›labilece€ini iddia etmemifltir. Aksine önemli bir say›da resmi
beyanat, kimyasal silahlar›n asla kullan›lmamas› ve ortadan kald›r›lmalar› gerekti€ini
ifade etmektedir. 28
26 ICTY, Savc› c. Duško Tadic alias «Dule»’ ye karfl› davas›, savunman›n yetkisizli€e iliflkin ilk itiraz›na
dayal› istinaf talebi hakk›nda karar, tadil edilmifl ikinci iddianame ve hüküm (ibid., par. 499).
27 ICRC, Angola’da uluslararas› insanc›l hukuka sayg› gösterilmesi üzerine memorandum (ibid., par.
512).
28 Bkz. örn. afla€›daki devletlerin beyanatlar›: Afganistan (ibid., par. 121-122), Güney Afrika (ibid.,
par. 360), Arnavutluk (ibid., par. 124), Cezayir (ibid., par. 125-126), Almanya (ibid., par. 233),
Suudi Arabistan (ibid., par. 354 ve 356), Ermenistan (ibid., par. 132), Avustralya (ibid., par. 136),
Avusturya (ibid., par. 139-140), Bahreyn (ibid., par. 141), Bangladefl (ibid., par. 143), Belarus
(ibid., par. 146-147), Belçika (ibid., par. 153), Benin (ibid., par. 154), Birmanya (ibid., par. 167),
Brezilya (ibid., par. 158), Bulgaristan (ibid., par. 162), Burkina Faso (ibid., par. 166), Kamerun
(ibid., par. 169), Kanada (ibid., par. 172 ve 174), fiili (ibid., par. 176), Çin (ibid., par. 178-181 ve
183), Kolombiya (ibid., par. 184), Küba (ibid., par. 190-191 ve 194), El Salvador (ibid., par. 212),
Ekvator(ibid., par. 206-207), Birleflik Devletler (ibid., par. 427-428), Etyopya (ibid., par. 213-215),
Finlandiya (ibid., par. 218), Fransa (ibid., par. 221-222 ve 224), Gana (ibid., par. 234), Yunanistan
(ibid., par. 238), Gine (ibid., par. 239), Haïti (ibid., par. 240-241), Honduras (ibid., par. 242),
Hindistan (ibid., par. 244 ve 246), ‹ran (ibid., par. 253), ‹srail (ibid., par. 261- 263), ‹talya (ibid.,
par. 268), Japonya (ibid., par. 271-272 ve 275), Demokratik Kamputçya (ibid., par. 279), Libya
(ibid., par. 298-299), Liechtenstein (ibid., par. 300), Malezya (ibid., par. 303 ve 305), Meksika
(ibid., par. 311-312), Mo€olistan (ibid., par. 314), Nepal (ibid., par. 316), Nijerya (ibid., par. 327),
Norveç (ibid.,par. 329), Pakistan (ibid., par. 332), Hollanda (ibid., par. 317 ve 320), Peru (ibid.,
par. 335), Katar (ibid., par. 346), Kore Cumhuriyeti (ibid., par. 286), Almanya Demokratik
Cumhuriyet, (ibid., par. 231), Federal Almanya Cumhuriyeti (ibid., par. 228-229), Çek
Cumhuriyeti (ibid., par. 200), Romanya (ibid., par. 349), Birleflik Krall›k (ibid., par. 403, 405-406
ve 412), Sri Lanka (ibid., par. 362-363), ‹sveç (ibid., par. 367-369ve 371), ‹sviçre (ibid., par. 376),
Suriye (ibid., par. 377), Tayland (ibid., par. 381 ve 383), Tunus (ibid., par. 385), Türkiye (ibid.,
par. 386), Ukrayna (ibid., par. 390-391 ve 393), SSCB (ibid., par. 398), Venezuela (ibid., par. 433),
Vietnam (ibid., par. 435), Yemen (ibid., par. 437), Yugoslavya (ibid., par. 438) ve Zaire (ibid.,par.
441); ayn› zamanda Bkz. afla€›daki devletlerin uygulamas›: Belarus (ibid., par. 149), Belçika (ibid.,
par. 153), Endonezya (ibid., par. 248), Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti (ibid., par. 283) ve
Ürdün’ün rapor edilen uygulamas› (ibid., par. 277).