Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

214
ALT BÖLÜM 17 - AÇLIK VE İNSANİ YARDIMA ULAŞMA
Kural 55. – Çat›flman›n taraflar›, kontrol haklar› sakl› olmak üzere; ihtiyac› olan sivil
kiflilere yönelik tarafs›z nitelik tafl›yan ve olumsuz nitelikte hiçbir ay›r›m gözetmeden
sa€lanan insani yard›ma izin vermeli ve bunun h›zl› ve hiçbir engelle karfl›laflmadan
geçiflini kolaylaflt›rmal›d›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 17, K›s›m C.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, hem uluslararas› hem de uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
IV. Cenevre Sözleflmesi devletlerden sadece sivillere yönelik ‘her ilaç ve s›hhi
malzeme gönderimine serbest geçifl’ tan›mas›n› istemektedir; ayn› flekilde devletlerden
‘mutlaka gerekli olan yiyecek, giyecek ve 15 yafl›ndan küçük çocuklara, hamile
ya da yeni do€um yapm›fl kad›nlara yönelik kuvvet verici maddelerin her gönderimine
serbest geçifl’ tan›mas› da istenmektedir. 56 Ek I.Protokol iflbu yükümlülü€ü ‘her
yard›m malzemesi ve personelinin gönderiminin h›zl› ve hiçbir güçlük ç›karmadan
geçiflini’ kapsayacak flekilde geniflletmifltir. 57 Bu geniflletme, Ek I.Protokol’e taraf
olamayan ya da o tarihte henüz taraf olmam›fl devletlerce de genel bir kabul görmüfltür.
58
Çok say›da askeri talimatname insani yard›m örgütlerinin ihtiyac› olan sivillere
ulaflmas›na izin verme ve bunu kolaylaflt›rma yükümlülü€ü içermektedir. 59 ‹nsani
yard›m örgütlerinin ihtiyac› olan sivillere ulaflmas›na izin verme ve bunu
kolaylaflt›rma yükümlülü€ü resmi beyanatlarla ve rapor edilen uygulamalarla destek-
56 IV. Cenevre Sözleflmesi(1949), md.23 (vol. II, alt bölüm 17, par. 361).
57 Ek I.Protokol (1977), md.70, par. 2 (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 362).
58 Bkz. örn. Kenya’n›n askeri talimatnamesi (ibid., par. 388) ve Birleflik Devletler’in beyanat› (ibid.,
par. 435).
59 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Almanya («izin vermek») (ibid., par. 386),
Arjantin («yetki vermek») (ibid., par. 380-381), Avustralya («yetki vermek»)(ibid., par. 383),
Kanada («serbest geçifl hakk› tan›mak» ve «kolaylaflt›rmak» kuflatma harbi esnas›nda) (ibid., par.
384), Kolombiya («yetki vermek») (ibid., par. 385), Birleflik Devletler («izin vermek» ve
«kolaylaflt›rmak») (ibid., par. 396), ‹talya («kabul etmek») (ibid., par. 387), Kenya («yetki vermek
ve kolaylaflt›rmak») (ibid., par. 388), Yeni Zelanda («yetki vermek») (ibid., par. 390), Hollanda
(«vermek zorunda» ve «kolaylaflt›rmak») (ibid., par. 389), Birleflik Krall›k («yetki vermek», «gerekli
tüm kolayl›klar» ve «güvence alt›na almak») (ibid., par. 394-395), Rusya («tüm kolayl›€› göstermek»)
(ibid., par. 391) ve ‹sviçre («gerekli kolayl›klar») (ibid., par. 393).