Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 100 - Adil yargılanma güvenceleri
395
Genel Kurulu taraf›ndan oylama yap›lmaks›z›n benimsenen Herhangi Bir Gözalt›na
Alma Ya Da Hapsetme Biçimine Maruz Kalan Bütün Kiflilerin Korunmas› ‹çin ‹lkeler
Bütünü de “gözalt›na al›nan her kiflinin bir avukat yard›m›ndan
yararlanabilece€ini” belirtmektedir 326 . Özellikle, bir gözalt› iflleminin kanunili€ine
itiraz etme imkân›n›n etkin olabilmesi için bir avukat›n yard›m›na ihtiyaç vard›r.
fiunu da belirtmek gerekir ki, uluslararas› olmayan bir çat›flmaya ba€l› sebeplerden
dolay› özgürlüklerinden mahrum b›rak›lm›fl bütün kifliler, gözalt›na
al›nmalar›n›n kanunili€ini incelettirme imkân›na sahip olmal›d›rlar, me€erki uluslararas›
olmayan silahl› çat›flmadan etkilenen Devletin hükümeti kendisi için muhariplik
haklar›n› talep etmifl olsun; bu halde ise ele geçirilen düflman “muharipleri”,
uluslararas› silahl› çat›flmalarda savafl esirlerine bahfledilen muameleyle ayn› muameleden
ve gözalt›na al›nan siviller de uluslararas› silahl› çat›flmalarda IV. Cenevre
Sözleflmesi’nin korudu€u sivillere bahfledilen muamele ile ayn› muameleden yararlanmak
durumundad›rlar.
Kural 100. – Bütün temel yarg›sal güvenceleri sa€layan adil bir yarg›lama olmaks›z›n
kimse mahkûm edilemez ya da yarg›lanamaz.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 32, K›s›m M.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, gerek uluslararas›, gerekse uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
Uluslararas› ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
‹kinci Dünya Savafl›’ndan sonra, fakat 1949’da Cenevre Sözleflmeleri’nin benimsenmesinden
önce cereyan eden birden çok davada, san›klar›n, savafl esirleri ya da
sivillere adil yarg›lanma imkân› tan›mad›klar› için mahkûmiyetlerine hükmedilmifltir
327 . Adil yarg›lanma hakk› Cenevre Sözleflmeleri gibi I. ve II. Ek
326 Herhangi Bir Gözalt›na Alma Ya Da Hapsetme Biçimine Maruz Kalan Bütün Kiflilerin Korunmas›
‹çin ‹lkeler Bütünü, (1988), ilke 7 (ibid., par. 3230).
327 Örn. bkz., Avustralya, Rabaul Askeri Mahkemesi, Ohashi davas› (ibid., par. 2957); Birleflik Krall›k,
Almelo Askeri Mahkemesi, Almelo davas› (ibid., par. 2959); Amerika Birleflik Devletleri, Roma
Askeri Komisyonu, Dostler davas› (ibid., par. 2960); Amerika Birleflik Devletleri, fianghay Askeri
Komisyonu, Sawada (ibid., par. 2961) ve Isayama (ibid., par. 2962) davalar›; Amerika Birleflik
Devletleri, Wuppertal Askeri Mahkemesi, Rhode davas› (ibid., par. 2963); Amerika Birleflik
Devletleri, Nürnberg Askeri Mahkemesi, Altstötter ve di€erleri davas› (The Justice Trial) (ibid.,
par. 2964).