Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 156 - Savaş suçlarının tanımı
655
etmektedir. 103 Ayr›ca, buna ek olarak, çat›flma d›fl› kalm›fl bütün kiflilere karfl› herhangi
bir karfl›t ay›r›m gözetilmeksizin sayg› gösterilmesi uluslararas› teamül hukuku
taraf›ndan sa€lanan temel bir güvencedir (Bknz. Kural 88).
(vii) Sivillerin hayat kayb›na veya yaralanmas›na veya sivil mallarda zarara yol
açan ay›r›m gözetmeyen sald›r› gerçeklefltirmek. Ay›r›m gözetmeyen sald›r› yasa€›
uluslararas› teamül hukukunun bir parças›d›r (Bknz. Kural 11). Ay›r›m gözetmeyen
bir sald›r› gerçeklefltirmek çok say›da Devletin yasalar› alt›nda bir suç teflkil eder. 104
Her ne kadar Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin Statüsünde bu flekilde say›lmam›fl
olsa da, Uluslararas› Adalet Divan› 1996 tarihli Nükleer Silahlar davas›nda ve Eski
Yugoslavya hakk›ndaki Uluslararas› Ceza Mahkemesi taraf›ndan muhtelif kararlarda
belirtildi€i üzere, ay›r›m gözetmeyen bir sald›r› uygulamada sivillere yönelik bir
sald›r›ya tekabül eder. 105
Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin Statüsünde “kast”›n tan›m›, failin “ola€an
etkisiyle sonucun gerçekleflece€inin fark›nda Olmas›”n› da içermektedir. 106 Sivil
kay›plar›n gerçekleflmesinin muhtemel oldu€unu bilerek bir sald›r›y› gerçeklefltirmek
ay›r›m gözetmeyen bir sald›r›ya tekabül etmez, zira ar›zi yaralama veya zarar bafll›
bafl›na yasaklanmam›flt›r. Ancak, düzgün bir flekilde askeri hedefi vurmay› denemeden
veya muhtemel ölüm veya yaralamalar›n kapsam›n› düflünmeden veya umursamadan
sivilleri vuracak flekilde bir sald›r› gerçeklefltirmek ay›r›m gözetmeyen
sald›r›ya tekabül etmektedir. Ar›zi sivil ölümlerin, yaralamalar›n veya zararlar›n kay›p
103 Bkz., örn., Avustralya (Nakleden: C.II, Böl. 32, §§ 601–602), Azerbaycan (ibid., § 603), Belçika
(ibid., § 604), Bulgaristan (ibid., § 605), Kanada (ibid., § 607), Kolombiya (ibid., § 609), Cook
Adalar› (ibid., § 611), K›br›s (ibid., § 612), Çek Cumhuriyeti(ibid., § 613), Gürcistan (ibid., §
615), Macaristan (ibid., § 616), ‹rlanda (ibid., § 617), Moldova (ibid., § 621), Yeni Zelanda (ibid.,
§ 623), Nijer (ibid., § 626), Norveç (ibid., § 627), Peru (ibid., § 628), Slovakya (ibid., § 629),
‹spanya (ibid., § 630), Tacikistan (ibid., § 631), Birleflik Krall›k (ibid., § 633) ve Zimbabve’nin
(ibid., § 635) mevzuatlar›; Bkz. ayr›ca El Salvador (ibid., § 614), Ürdün (ibid., § 618), Lübnan
(ibid., § 619) ve Nikaragua’n›n (ibid., § 625) taslak mevzuatlar›.
104 Bkz., örn., Ermenistan (Nakleden: C.II, Böl. 3, § 33), Avustralya (ibid., § 34), Beyaz Rusya (ibid.,
§ 35), Belçika (ibid., § 36), Bosna Hersek (ibid., § 37), Kanada (ibid., § 38), Çin (ibid., § 39),
Kolombiya (ibid., § 40), Cook Adalar› (ibid., § 41), H›rvatistan (ibid., § 42), K›br›s (ibid., § 43),
Estonya (ibid., § 45), Gürcistan (ibid., § 46), Endonezya (ibid., § 47), ‹rlanda (ibid., § 48),
Litvanya (ibid., § 51), Hollanda (ibid., § 52), Yeni Zelanda (ibid., § 53), Nijer (ibid., § 55),
Norveç (ibid., § 56), Slovenya (ibid., § 57), ‹spanya (ibid., § 58), ‹sveç (ibid., § 59), Tacikistan
(ibid., § 60), Birleflik Krall›k (ibid., § 61), Yugoslavya (ibid., § 629) ve Zimbabve (ibid., § 63);
Bkz. ayr›ca Arjantin (ibid., § 33), El Salvador (ibid., § 44), Ürdün (ibid., § 49), Lübnan (ibid., §
50) ve Nikaragua’n›n (ibid., § 54) taslak mevzuatlar›.
105 Bkz. UAD, Nükleer Silahlar davas›, Dan›flma Görüflü (Nakleden: C.II, Böl. 3, § 243); ICTY, Galić
davas›, Dava No. IT-98-29-T, Karar ve Görüfl, 5 Aral›k 2003, § 57 (“ay›r›m gözetmeyen sald›r›lar,
flöyle ki, herhangi bir ay›r›m gözetmeden sivilleri veya sivil mallar› ve askeri mallar› vuran sald›r›lar,
sivillere karfl› do€rudan sald›r›lar olarak de€erlendirilebilir”), Blaškić davas›na, Karar, ve Martić
davas›na, ‹ddianamenin De€erlendirmesi, ilaveten at›fta bulunmak suretiyle; Bkz. ayr›ca Tadić
davas›, Ara Temyiz(Nakleden: C.II, Böl. 3, § 134), Karadžić ve Mladić davas›, ‹ddianamelerin
De€erlendirilmesi (ibid., § 135), Kordić ve Čerkez davas›, Birleflik Yetkiye ‹tiraz hakk›ndaki Karar
(ibid., § 136) ve Kupreškić davas›, Karar (ibid., § 137).
106 UCM Statüsü, Madde 30(2)(b).