Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

452
ALT BÖLÜM 34 - YARALILAR, HASTALAR VE DENİZ KAZAZEDELERİ
vermek de dâhil olmak üzere, gücü dâhilindeki her fleyi yapmal›d›r. Uygulama,
Uluslararas› K›z›lhaç Komitesi dâhil olmak üzere insanc›l örgütlerin, yaral›, hasta ve
deniz kazazedelerine koruma ve bak›m sa€lad›klar›n› göstermektedir. Uygulamada,
insanc›l örgütlerin bu tür faaliyet yürütmek için ilgili bölgede otoritesini icra eden
taraf›n iznini almalar› gerekti€i aç›kt›r, fakat bu izin talebi keyfi gerekçelerle reddedilmemelidir.(ayr›ca
bkz. Kural 55’in yorumu)
Dahas›, sivil halk›, yaral›lar›, hastalar› ve deniz kazazedelerinin tedavisine katk›da
bulunmaya ça€›rma imkân› uygulamada tan›nmaktad›r. Sivil halk›n sa€lad›€› yard›m,
1864 tarihli Cenevre Sözleflmesi’nde I. Cenevre Sözleflmesi’nde ve Ek I.
II.Protokoller’de tan›nmaktad›r 41 . Bu imkân, belli say›da sahra talimnamelerinde da
tan›nmaktad›r 42 .
T›bbi ölçütlerin gözetilmesi d›fl›nda, yaral›lar, hastalar ve deniz kazazedeleri
aras›nda hiçbir ayr›m gözetilmemesini gerektiren kural, uluslararas› insanc›l hukukta
ço€u zaman her türlü « olumsuz nitelikte ayr›m » yasa€› biçiminde ifade edilmektedir.
(ayr›ca bkz. Kural 88). Bu ise, olumlu amaçlarla, özellikle durumu acil t›bbi
dikkat gerektiren kifliler önce tedavi ederek bir ayr›m yap›labilece€i anlam›na gelmektedir;
böyle bir ayr›m, bu kiflilerle daha sonra tedavi edilecek kifliler aras›nda bir
ayr›mc›l›k oluflturmayacakt›r. Bu ilke, çok say›da sahra talimnamelerinde da ifade
edilmifltir 43 . S›hhi personelden, t›bbi gerekçeler d›fl›nda kimseye öncelik tan›mas›n›n
talep edilemeyece€ini öngören Ek I. ve II.Protokoller’de tan›mland›€› biçimiyle
(ayr›ca bkz. Kural 26) t›bbi deontolojiye sayg› gere€i de bu ilkeyi desteklemektedir
44 .
41 1864 Cenevre Sözleflmesi, madde 5; I. Cenevre Sözleflmesi (1949), madde 18 (ibid., par. 195); Ek
I.Protokol (1977), madde 17, par. 2 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 200); Ek I.Protokol
(1977), madde 18, par. 1 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 203).
42 Örn. bkz., flu devletlerin sahra talimnameleri Almanya (ibid., par. 240), Arjantin (ibid., par. 214),
Kamerun (ibid., par. 224), Kanada (ibid., par. 225-226), H›rvatistan (ibid., par. 232), Amerika
Birleflik Devletleri (ibid., par. 278-279), Kenya (ibid., par. 247), Yeni Zelanda (ibid., par. 255),
Birleflik Krall›k (ibid., par. 276-277), Rusya (ibid., par. 266), ‹sveç (ibid., par. 272), ‹sviçre (ibid.,
par. 273).
43 Örn. bkz., flu devletlerin sahra talimnameleri Almanya (ibid., par. 365), Arjantin (ibid., par. 354-
355), Avustralya (ibid., par. 356-357), Belçika (ibid., par. 358), Kanada (ibid., par. 360-361),
Kolombiya (ibid., par. 362), Ekvator (ibid., par. 363), ‹spanya (ibid., par. 378), Amerika Birleflik
Devletleri (ibid., par. 382 ilâ 384), Fransa (ibid., par. 364), Macaristan (ibid., par. 366), Nijerya
(ibid., par. 372-373), Yeni Zelanda (ibid., par. 371), des Hollanda (ibid., par. 369-370), Birleflik
Krall›k (ibid., par. 381), Senegal (ibid., par. 377), ‹sviçre (ibid., par. 379) ve Yugoslavya (ibid., par.
385).
44 Ek I.Protokol (1977), madde 15, par. 3 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 347); Ek
I.Protokol (1977), madde 9, par. 2 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 349).