Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

286
ALT BÖLÜM 23 - BİYOLOJİK SİLAHLAR
cesini geri çekmeyen ve Biyolojik Silahlar Sözleflmesi’ne taraf olmayan 2 devlet
Angola ve ‹srail’dir.
Son 30 y›l boyunca biyolojik silahlar›n ortadan kald›r›lmas›na yönelik çal›flmalar
devletlerin, bu silahlar›n var olmamas› gerekti€ini düflündükleri ve dolay›s›yla bunlar›n
uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar da dâhil olmak üzere hiçbir flart alt›nda
kullan›lmamas› gerekti€i kabul ettikleri sonucuna var›lmas›na imkân vermektedir.
Devletlerin bu silahlar› ellerinde bulundurduklar› iddialar› hep inkâr edilmifltir.
Rusya 1992 y›l›nda hala biyolojik silahlanma program›na sahip oldu€unu
aç›klad›€›nda buna bir son vermeye haz›rland›€›n› bildirmifltir. O zamandan günümüze
kendisinin biyolojik silahlar› üretmeye devam etti€i yolundaki iddialar› fliddetle
reddetmifltir. 6 Irak’›n biyolojik silah programlar› hakk›ndaki raporlar uluslararas›
toplumun tepkisine sebep olmufltur. 7 Biyolojik Silahlar Sözleflmesi’ne taraf ya da
de€il devletlerin beyanlar› ve di€er uygulamalar›, her durumda biyolojik silahlar›n
kullan›m›n›n yasak olmas›n›n sadece ahdi bir nitelik tafl›mad›€›n›n göstergesidir. 8
Mevzuat ve askeri talimatnamelerden oluflan ve biyolojik silahlar›n yasak oldu€u
yönünde oldukça bol bir uygulama mevcuttur; ve bu durum, ilgili devletin Biyolojik
Silahlar Sözleflmesi’ne taraf olsun olmas›n ya da Gazlara iliflkin Cenevre
Protokolü’ne ‘ilk kullanmama’ çekincesi ileri sürsün sürmesin geçerlidir. Birleflik
Devletler deniz kuvvetlerinin talimatnamesine göre biyolojik silahlar›n kullan›m›
yasa€› teamül hukukundan kaynaklanmaktad›r ve Gazlara İliflkin Cenevre Protokolü
ya da Biyolojik Silahlar Sözleflmesi’ne taraf olsun olmas›n tüm devletleri ba€lamaktad›r.
9 Biyolojik Silahlar Sözleflmesi’ne taraf olmayan 3 devlet, biyolojik silahlar›n
üretimini, elde edilmesini, sat›m›n› ya da kullan›m›n› suç olarak düzenlemifltir. 10
6 Bkz. örn. afla€›daki devletlerin beyanatlar›: Küba (ibid., par. 106), Ekvator (ibid., par. 115), Birleflik
Devletler (ibid., par. 233), Fransa (ibid., par. 121), Birleflik Krall›k (ibid., par. 219-220 ve 222),
SSCB (ibid., par. 209) ve Yemen (ibid., par. 237); BM Genel Sekreteri, Güvenlik Konseyi’nin 687
say›l› karar› (1991) uyar›nca kurulmufl Özel Komisyon’un faaliyetleri hakk›nda raporlar (ibid., par.
257); Güvenlik Konseyi’nin 687 say›l› karar› (1991) uyar›nca kurulmufl Özel Komisyon, silahs›zlanma
ve güncel ve gelecekteki kontrol ve do€rulama faaliyetlerine iliflkin meselelerle görevlendirilmifl
Komisyon’un nihai raporu raporu (ibid., par. 258).
7 Bkz. örn. beyanatlar, uygulama ve rapor edilen uygulama (ibid., par. 76 -241).
8 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 33), Almanya (ibid.,
par. 23-25), Avustralya (ibid., par. 12-13), Belçika (ibid., par. 14), Bosna Hersek (ibid., par. 15),
Kamerun (ibid., par. 16), Kanada (ibid., par. 17), Kolombiya (ibid., par. 18), Ekvator(ibid., par.
19), ‹spanya (ibid., par. 34), Birleflik Devletler (ibid., par. 39-43), Fransa (ibid., par. 20 - 22), ‹talya
(ibid., par. 26), Kenya (ibid., par. 27), Nijerya (ibid., par. 31), Yeni Zelanda (ibid., par. 30),
Hollanda (ibid., par. 28-29), Birleflik Krall›k (ibid., par. 37-38), Rusya (ibid., par. 32), ‹sviçre (ibid.,
par. 35-36) ve Yugoslavya (ibid., par. 44), ayn› zamanda afla€›daki devletlerin mevzuat›: Almanya
(ibid., par. 55), Ermenistan (ibid., par. 45), Belarus (ibid., par. 47), Brezilya (ibid., par. 48), Çin
(ibid., par. 49), Kolombiya (ibid., par. 50), H›rvatistan (ibid., par. 51), Estonya (ibid., par. 52),
Gürcistan (ibid., par. 54), Macaristan (ibid., par. 57), ‹talya (ibid., par. 58), Moldova (ibid., par.
61), Polonya (ibid., par. 64), ‹sviçre (ibid., par. 66), Tacikistan (ibid., par. 68), Ukrayna (ibid., par.
69) ve Yugoslavya (ibid., par. 73).
9 Birleflik Devletler, Naval Handbook (ibid., par. 43);ayn› zamanda Bkz. Fransa, Fiche didactique
relative au droit des conflits armés (ibid., par. 22).
10 Bkz. afla€›daki devletlerin mevzuat›: Kazakistan («üretim, elde etme ya da sat›m») (ibid., par. 60),
Moldova (2003 y›l›nda kabul edilen kanun tasla€›) («kullan›m») (ibid., par. 61) ve Tacikistan(«üretim,
elde etme» ya da «sat›m» ve «kullan›m») (ibid., par. 68).