Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 8 - Askeri hedeflerin tanımı
tad›r. 28 1999’da XXVII. Uluslararas› K›z›lhaç ve K›z›lay Konferans›nca kabul edilen
2000-2003 y›llar›na iliflkin Eylem Plan›, bir silahl› çat›flman›n tüm taraflar›ndan «sivil
nitelikteki mallara yönelik sald›r› yasa€›na» sayg› göstermelerini istemektedir. 29 ICRC
hem uluslararas› hem de uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar›n taraflar›na sivil nitelikteki
mallar› askeri hedeflerden ay›rt etmeye sayg› gösterme ve sald›r›lar› sivil nitelikteki
mallara yöneltmeme ça€r›s›nda bulunmufltur. 30
Yorum
Pek çok Devlet, Ek I.Protokolün 52. Maddesinin 2. F›kras›nda yer alan,
«sald›r›lar›n s›k›ca askeri hedeflerle s›n›rl› olmas› gerekti€i» kural›n›n, sadece sivil
nitelikteki mallara do€rudan sald›r›y› yasaklad›€›n› ve askeri hedeflere yönelik
sald›r›lar›n ar›zi neden oldu€u zarar sorununu ele almad›€›n›n alt›n› çizmifltir. 31 Bu
aç›klamalar›n konusu, sivil nitelikteki mallara zarar veren bir sald›r›n›n askeri bir
hedefe yöneltildi€i ve sivil mallara verilen zararlar afl›r› olmad›€› müddetçe hukuk
d›fl› olmad›€› hususunda ›srar etmektir. Bu düflünce mevcut kural›n kaleme
al›nmas›nda «yönelik sald›r›lar» kelimeleriyle yans›t›lm›flt›r. Ayn› aç›klama, “mutatis
mutandis,” 1. Kural için de geçerlidir.
Kural 8. – Askeri hedefler, niteli€i, yeri, amac› ya da kullan›m› itibariyle askeri faaliyete
katk›da bulunan ve o zamanki koflullar alt›nda, k›smen veya tamamen tahrip
edilmesi, ele geçirilmesi ya da etkisizlefltirilmesi kesin bir askeri avantaj sa€layacak
olan mallarla s›n›rl›d›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 2, K›s›m B.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre, bu kural hem uluslararas› hem de uluslararas›
olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanan uluslararas› teamül hukukunun bir normunu
oluflturmaktad›r.
28 UAD, Nükleer Silahlar davas›, dan›flma görüflü (ibid., par. 179); ICTY, Savc› Zoran Kupreškic ve
dava ortaklar›na karfl›, karar (ibid., par. 180), ve Savc› Dario Kordic ve Mario Cerkez’e karfl›, Ortak
Savunma Dilekçesi hakk›nda Karar ve Hüküm (ibid., par. 182).
29 XXVII. Uluslararas› K›z›lhaç ve K›z›lay Konferans›, 2000-2003 y›llar›na iliflkin Eylem Plan›(konsensüsle
benimsenmifltir) (ibid., par. 178).
30 Bkz., örn., ICRC’nin uygulamas› (ibid., par. 185-186 ve 188-193).
31 Bkz. Ek Protokollerin onaylanmas› s›ras›nda dile getirilen çekinceler ve beyanlar ve di€er beyanlar:
Avustralya (ibid., par. 51), Kanada (ibid., par. 52 ve 71), Birleflik Devletler (ibid., par. 92), Fransa
(ibid., par. 53), ‹talya (ibid., par. 54), Yeni Zelanda (ibid., par. 55), Hollanda (ibid., par. 80),
Almanya Federal Cumhuriyeti (ibid., par. 75) ve Birleflik Krall›k (ibid., par. 56 ve 86).
31