Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 72 - Zehir
ALT BÖLÜM XXI
ZEHİR
Kural 72. – Zehir ya da zehirli silah kullan›lmas› yasakt›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 21.
Özet
279
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, hem uluslararas› hem de uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.Bu yasak, kimyasal silahlara iliflkin yasaktan ba€›ms›z olarak
mevcuttur (bkz. Kural 74). Gazlara iliflkin Cenevre Protokolü mevcut olan zehir
kullan›m› yasa€›ndan esinlenmifl olsa da, zehir ve zehirli silahlar üzerine bir kural›n
oluflmas› için yeterli ba€›ms›z bir uygulama bulunmaktad›r.
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
Zehir ya da zehirli silah kullan›lmas› yasa€› eski bir uluslararas› teamül hukuku
kural› olup Lieber Kodu ve Lahey Tüzü€ü’nde yer almaktad›r. 1Uluslararas› Ceza
Mahkemesi’nin Statüsü’ne göre ‘zehir ve zehirli silah kullanmak’ uluslararas› silahl›
çat›flmalarda bir savafl suçu teflkil etmektedir. 2
Zehir ve zehirli silahlar›n kullan›m›n›n yasaklanmas› önemli pek çok askeri talimatnamede
bulunmaktad›r. 3 Zehir ve zehirli silahlar›n kullan›m› çok say›da devletin
1 Lieber Kodu (1863), md.70 (cilt 2 içinde nakledilmifltir, alt bölüm 21, par. 4); Lahey
Tüzü€ü(1907), md.23, al. a) (ibid., par. 2).
2 UCM’nin Statüsü (1998), md.8, par. 2, al. b) xvii) (ibid., par. 3).
3 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 39), Almanya (ibid.,
par. 25), Arjantin (ibid., par. 12), Avustralya (ibid., par. 13-14), Belçika (ibid., par. 15), Bosna
Hersek (ibid., par. 16), Kanada (ibid., par. 17-18), Kolombiya (ibid., par. 19), Ekvator (ibid., par.
21), ‹spanya (ibid., par. 40), Birleflik Devletler (ibid., par. 46-51), Fransa (ibid., par. 22-24),
Endonezya (ibid., par. 26), ‹srail (ibid., par. 27-28), ‹talya (ibid., par. 29), Kenya (ibid., par. 30),
Nijerya (ibid., par. 35-37), Yeni Zelanda (ibid., par. 34), Hollanda (ibid., par. 32-33), Kore
Cumhuriyeti (ibid., par. 31), Dominik Cumhuriyeti (ibid., par. 20), Birleflik Krall›k (ibid.,par. 44-
45), Rusya (ibid., par. 38), ‹sviçre (ibid., par. 41-43) ve Yugoslavya (ibid., par. 52).