Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

496
ALT BÖLÜM 37 - ÖZGÜRLÜKLERİNDEN MAHRUM BIRAKILAN KİŞİLER
Kural 124. –
A. Uluslararas› silahl› çat›flmalarda özgürlüklerinden mahrum b›rak›lan kiflilerin
gözalt› koflullar›n› tahkik etmek ve bu kiflileri aileleriyle tekrar iliflkiye geçirmek
amac›yla, bu kiflilere ICRC’n›n düzenli olarak eriflmesine izin verilmelidir.
B. Uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda, çat›flmaya iliflkin sebeplerden dolay›
özgürlüklerinden mahrum b›rak›lm›fl kiflilerin gözalt› koflullar›n› tahkik etmek
ve bu kiflileri aileleriyle tekrar iliflkiye geçirmek amac›yla onlar› ziyaret etmeye
yönelik olarak ICRC, çat›flman›n taraflar›na hizmetlerini arz edebilir.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 37, K›s›m C.
Özet
Devletlerin uygulamalar›na göre bu kurallar, s›ras›yla, uluslararas› silahl› çat›flmalarda
ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanacak uluslararas› teamül
hukuku normlar› oluflturmaktad›r.
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
Uluslararas› silahl› çat›flmalarda ICRC’n›n gözalt›ndakileri ziyaret hakk› Üçüncü
ve Dördüncü Cenevre Sözleflmeleri’nde belirtilmifltir. 96 Bu hükümler uyar›nca,
ICRC’n›n ziyaret etmeyi istedi€i yerleri seçmekte tam bir serbestîsi vard›r ve gözalt›ndakilerle
flahitsiz olarak görüflebilmelidir. Bu ziyaretlerin süresi ve say›s› k›s›tlanamaz.
Fakat Üçüncü Cenevre Sözleflmesi’ne göre, ziyaretler ancak mücbir askeri
zaruretler halinde ve yaln›z istisnai ve geçici bir tedbir olarak reddedilebilir. 97
ICRC’n›n özgürlü€ünden mahrum b›rak›lan kiflileri ziyaret hakk› di€er baflka
antlaflmalar ve belgelerde de tan›nm›flt›r. 98
Birçok askeri elkitab› ICRC’n›n gözalt›na al›nanlar› ziyaret etme hakk›n› tan›r. 99
Resmi beyanlar ve di€er uygulamalar bu hakk› desteklenmektedir. 100 Tüm dünyada
96 III. Cenevre Sözleflmesi, madde 126 (ibid., § 351); IV. Cenevre Sözleflmesi, madde 76, alt›nc› paragraf,
ve madde 143 (ibid., § 351).
97 III. Cenevre Sözleflmesi, madde 126 (ibid., § 351).
98 Dayton Anlaflmalar›’na ekli Bar›fl Uzlaflmas›n›n Askeri Veçheleri Hakk›nda Anlaflma, madde IX
(ibid., § 356); BM Genel Sekreteri’nin Sirküleri, K›s›m 8(g) (ibid., § 365).
99 Örn. bkz., Arjantin (ibid., § 366), Belçika (ibid., § 367), Benin (ibid., § 368), Amerika Birleflik
Devletleri (ibid., §§ 380 ve 382–383), Birleflik Krall›k (ibid., §§ 379 ve 381), Ekvator (ibid., §
370), El Salvador (ibid., § 371), ‹spanya (ibid., § 375), ‹srail (ibid., § 372), ‹sveç (ibid., § 376),
‹sviçre (ibid., § 377), Kanada (ibid., § 369), Madagaskar (ibid., § 373), Togo (ibid., § 378) ve Yeni
Zelanda’n›n (ibid., § 374) askeri elkitaplar›.
100 Örn. bkz., Birleflik Krall›k (ibid., § 397) ve Amerika Birleflik Devletleri’nin (ibid., §§ 399–401)
beyanlar›, Birleflik Krall›k (ibid., §§ 397–398) ve Amerika Birleflik Devletleri’nin (ibid., §§
400–401) uygulamalar› ve Lübnan’›n rapor edilen uygulamas› (ibid., § 393).