Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

132
ALT BÖLÜM 11 - KORUNAN BÖLGELER
Birleflmifl Milletler Genel Kurulu, silahl› çat›flmalarda sivil halklar›n korunmas›na
iliflkin 1970’de al›nan bir kararda, «s›hhi bölgelerin ya da benzer bar›naklar gibi,
sadece sivil halklar›n korunmas› için tahsis edilen yerler ya da bölgelerin askeri operasyonlar›n
konusu olmayaca€›n›» belirtmifltir. 5
Yaral›lara, hastalara ve sivillere bar›nak sunan bölgeler, Bangladefl’in ba€›ms›zl›k
savafl›nda, Malouines Adalar› (Falkland adalar›) çat›flmas›nda ve Kamboçya, K›br›s,
Lübnan, Nikaragua, Sri Lanka, Çad ve Eski Yugoslavya’daki çat›flmalar s›ras›nda
oldu€u gibi, hem uluslararas› hem de uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda bir
anlaflmaya dayal› olarak oluflturulmufltur. 6 Bu bölgelerin ço€u yaz›l› bir anlaflmayla
oluflturulmufltur. Bu anlaflmalar yaral›lara, hastalara ve sivillere bir bar›nak sunmak
için oluflturulan bölgelerin sald›r›lar›n konusu olmamas› ilkesine dayanmaktad›r.
Malouines adalar›ndaki çat›flma s›ras›nda denizde oluflturulan tarafs›zlaflt›r›lm›fl
bölge («Red Cross Box» olarak an›lan) özel bir yaz›l› anlaflma yap›lmadan oluflturulmufltur.
Sadece yaral› ve hasta (bkz. kural 47), s›hhi ve dini personel (bkz. 25. ve
27. kurallar), insanc›l yard›m personeli (bkz. kural 31) ve sivil kiflileri (bkz. kural 1)
bar›nd›ran bir bölge sald›r›lar›n konusu olamaz; asl›nda bu kategorilerdeki kiflileri
hem uluslararas› hem de uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda koruyan özel kurallar
bulunmaktad›r.
Kural 36. – Silahl› çat›flman›n taraflar›nca bir anlaflmayla oluflturulan
silahs›zland›r›lm›fl bir bölgeye sald›r› yöneltmek yasakt›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 11, K›s›m B.
Özet
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, hem uluslararas› hem de uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
5 Birleflmifl Milletler Genel Kurulu, karar 2675 (XXV) (109 lehte, 0 aleyhte ve 8 çekimser oyla kabul
edilmifltir) (ibid., par. 47).
6 Bkz. örn., H›rvatistan ve RFSY aras›nda Uluslararas› ‹nsanc›l Hukukun Uygulanmas›na ‹liflkin
Anlaflma Protokolü (1991) (ibid., par. 4); Agreement between Croatia and the SFRY on a
Protected Zone around the Hospital of Osijek (Osijek Hastanesi çevresindeki korunan bölgeye
iliflkin olarak H›rvatistan ve SYF aras›ndaki anlaflma)(çeviri do€ru) (1991), ilk madde, m. 2, par. 1
ve m. 4, par. 1 (ibid., par. 5); Güney Atlantik’teki savafla iliflkin uygulama (ibid., par. 45),
Bangladefl’in, (ibid., par. 53), K›br›s’›n (ibid., par. 55), Kamboçya’n›n (ibid., par. 56) ve Sri
Lanka’n›n (ibid., par. 57) uygulamas›; Bkz. ayr›ca François Bugnion, Le Comité international de la
Croix-Rouge et la protection des victimes de la guerre, 2e édition, ICRC, Genève, 2000, p. 884-
888 (Bangladefl, K›br›s, Kamboçya, Nikaragua, Çad ve Lübnan’daki çat›flmalardan al›nan örnekler).