Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 47 - Muharebe dışı kalmış kişiler
181
lararas› teamül hukuku kural›d›r. 21 Lahey Tüzü€ü özellikle ‘silah›n› indirerek ya da
art›k kendini savunma imkânlar› olmayarak kendi takdiri ile teslim olan bir düflman›
öldürme ya da yaralaman›n’ yasak oldu€unu aç›kça belirtmektedir. 22 Ek I.Protokol
muharebe d›fl› olarak kald›€› kabul edilen kiflilere karfl› sald›r›lar› yasaklamakta ve bu
çeflit sald›r›lar›n Protokol’ün a€›r ihlallini teflkil etti€ini belirtmektedir. 23
Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin Statüsü’ne göre ‘silah›n› b›rakarak ya da art›k
kendini savunma imkânlar› olmayarak kendi takdiri ile teslim olan bir muharibi
öldürme ya da yaralama’ uluslararas› silahl› çat›flmalarda bir savafl suçu teflkil etmektedir.
24
Muharebe d›fl› kalm›fl oldu€u kabul edilen kiflilere sald›rma yasa€› önemli bir
say›daki askeri talimatnamede yaz›l›d›r. 25 ‹sveç’in uluslararas› insanc›l hukuk talimatnamesi,
Ek I.Protokol’ün 41. maddesinde yaz›l› olan muharebe d›fl› kald›€› kabul
edilen kiflilere sald›rma yasa€›n› bir uluslararas› teamül hukuku kural›n›n kodifikasyonu
olarak tan›mlamaktad›r. 26
Birçok devlette iflbu kural›n her ihlali mevzuat›n da ihlalini teflkil etmektedir. 27
Askeri bildirilerde de bu duruma at›f yap›lm›flt›r. 28 Bu kural resmi beyanatlar ve
rapor edilen uygulama ile de desteklenmektedir. 29 Muharebe d›fl› kalm›fl kiflilere
21 Lieber Kodu (1863), md.71 (cilt 2 içinde nakledilmifltir, alt bölüm 15, par. 218); Brüksel
Bildirgesi(1874), md.13, al. c) (ibid., par. 219); Oxford Talimatnamesi (1880), md.9, al. b) (ibid.,
par. 220).
22 Lahey Tüzü€ü(1907), md.23, al. c) (ibid., par. 214).
23 Ek I.Protokol (1977), md.41, par. 1 (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 119) et md.85, par. 3,
al. e) (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 120).
24 UCM’nin Statüsü (1998), md.8, par. 2, al. b) vi) (ibid., par. 217).
25 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 156), Arjantin (ibid.,
par. 126), Avustralya (ibid., par. 127-128), Belçika (ibid., par. 129-130), Benin (ibid., par. 131),
Kamerun (ibid., par. 132), Kanada (ibid., par. 133), Kolombiya (ibid., par. 135-136), H›rvatistan
(ibid., par. 137-139), Ekvator(ibid., par. 140), ‹spanya (ibid., par. 157), Birleflik Devletler, Fransa
(ibid., par. 141-143), Macaristan (ibid., par. 144), ‹srail (ibid., par. 145-146), ‹talya (ibid., par.
147-148), Kenya (ibid., par. 149), Madagaskar (ibid., par. 150), Yeni Zelanda (ibid., par. 152),
Hollanda (ibid., par. 151), Filipinler (ibid., par. 153), Romanya (ibid., par. 154), Rusya (ibid., par.
155), ‹sveç (ibid., par. 158), ‹sviçre (ibid., par. 159) ve Togo (ibid., par. 160).
26 ‹sveç, IHL Manual (ibid., par. 158).
27 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin mevzuatlar›: Almanya (ibid., par. 176), Ermenistan (ibid., par. 163),
Avustralya (ibid., par. 164-165), Belarus (ibid., par. 166), Belçika (ibid., par. 167), Bosna Hersek
(ibid., par. 168), Kanada (ibid., par. 169), K›br›s (ibid., par. 173), Kolombiya (ibid., par. 170),
H›rvatistan (ibid., par. 172), Gürcistan (ibid., par. 175), Cook Adalar› (ibid., par. 171), ‹rlanda
(ibid., par. 177), Moldova (ibid., par. 180), Nijer (ibid., par. 184), Norveç (ibid., par. 185), Yeni
Zelanda (ibid., par. 182), Hollanda (ibid., par. 181), Birleflik Krall›k (ibid., par. 188), Slovenya
(ibid., par. 186), Tacikistan (ibid., par. 187), Yemen (ibid., par. 189), Yugoslavya (ibid., par. 190)
ve Zimbabve (ibid., par. 191); ayr›ca Bkz. afla€›daki devletlerin mevzuat taslaklar› El Salvador (ibid.,
par. 174), Ürdün (ibid., par. 178), Lübnan (ibid., par. 179) Nikaragua (ibid., par. 183).
28 Bkz. örn. M›s›r’›n, Askeri Bildirisi No. 34 ve 46 (ibid., par. 196); Irak’›n Askeri Bildirisi No. 973,
975 ve 1902 (ibid., par. 199).
29 Bkz. örn. afla€›daki devletlerin beyanatlar›: fiili (ibid., par. 194) ve Suriye (ibid., par. 201), ayn›
zamanda Cezayir (ibid., par. 193), M›s›r (ibid., par. 195) ve Ürdün’ün (ibid., par. 200) ve rapor
edilen uygulama.