Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 138 - Yaşlılar, engelliler ve maluller
547
Afrika Çocuk Haklar› ve Sa€l›€› fiart›’na göre muhasamata kat›lman›n yafl s›n›r›
18’dir. 97 Çocuk Haklar›na Dair Sözleflme’ye ekli Çocuklar›n Silahl› Çat›flmaya
Kar›flmalar›na dair ‹htiyari Protokol uyar›ca, devletler silahl› kuvvetlerinin 18 yafl›n›
doldurmam›fl üyelerinin muhasamatta do€rudan yer almamalar› için mümkün olan
her türlü önlemin al›nmas›n› temin etmeliyken, bir devletin silahl› kuvvetlerinden ayr›
silahl› gruplar ise 18 yafl›n alt›ndaki kiflileri hiçbir koflulda muhasamatta kullanamaz. 98
Silâhalt›na al›nma için asgari yafl s›n›r›na iliflkin yeknesak bir uygulama henüz
olmasa da, bunun 15 yafl›n alt›nda olmamas› gerekti€i üzerinde mutabakat vard›r.
Kural 138. Silahl› çat›flmadan etkilenen yafll›lar›n, engellilerin ve malullerin özel
sayg› ve korumaya haklar› vard›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 39, K›s›m C.
Özet
Devletlerin uygulamalar›na göre bu kural, hem uluslararas› hem de uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
Yafll›lar
Yafll›lara gösterilecek özel sayg› ve koruman›n tan›nmas›, Üçüncü ve Dördüncü
Cenevre Sözleflmeleri’nin tahliyeye ve özgürlüklerinden mahrum b›rak›lm›fl kiflilere
yap›lacak muameleye iliflkin hükümlerinde yer al›r. 99 Bu hükümler uluslararas› olmayan
silahl› çat›flmalarda uygulanacak olanlar 100 da dâhil olmak üzere pek çok askeri
elkitab›nda yer al›r. 101 Baz› devletlerin mevzuat› da bunu içerir. 102
97 Afrika Çocuk Haklar› ve Sa€l›€› fiart›, madde 2.
98 Çocuk Haklar›na Dair Sözleflme’ye ekli Çocuklar›n Silahl› Çat›flmaya Kar›flmalar›na dair ‹htiyari
Protokol, madde 1 ve 4 (Cilt II, Alt-Bölüm 39, § 514’te aktar›lm›flt›r).
99 III.Cenevre Sözleflmesi, madde 16, 44–45 ve 49 (ibid., § 604); IV.Cenevre Sözleflmesi, madde 17,
27, 85 ve 119 (ibid., §§ 603–604).
100 Örn. bkz., Avustralya (ibid., § 607), El Salvador (ibid., §§ 610–611), Filipinler (ibid., § 617),
Kenya (ibid., § 614) ve Kolombiya’n›n (ibid., § 609) askeri elkitaplar›.
101 Örn. bkz., Arjantin (ibid., § 606), Avustralya (ibid., § 607), Amerika Birleflik Devletleri (ibid., §§
623–624), Birleflik Krall›k (ibid., §§ 621–622), El Salvador (ibid., §§ 610–611), Fas (ibid., § 615),
Filipinler (ibid., § 617), Fransa (ibid., §§ 612–613), ‹spanya (ibid., § 618), ‹sveç (ibid., § 619),
‹sviçre (ibid., § 620), Kanada (ibid., § 608), Kenya (ibid., § 614), Kolombiya (ibid., § 609) ve
Yeni Zelanda’n›n (ibid., § 616) askeri elkitaplar›.
102 Örn. bkz., Azerbaycan (ibid., § 625), Bangladefl (ibid., § 626), ‹rlanda (ibid., § 627), Norveç
(ibid., § 628) ve Venezuela’n›n (ibid., § 629) mevzuatlar›.