09.12.2012 Views

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Giriş<br />

XXXVII<br />

yoksunluktan muzdarip oldu€u, kayda de€er bir farkl›l›k oldu€unu gösterir.<br />

Günümüzdeki silahl› çat›flmalar›n ço€unlu€unun uluslararas› olmamas›na ra€men,<br />

hâkim durum iflte budur.<br />

Özellikle, Ek II. Protokol, muhasamat›n yürütülmesine iliflkin sadece çok temel<br />

bir düzenleme içerir. Madde 13 “do€rudan düflmanl›klara kat›ld›klar› süre d›fl›nda<br />

... ne sivil halk ne de sivil kifliler sald›r› hedefi olmayaca€›n›” düzenler. Ancak Ek<br />

I.Protokol’den farkl› olarak Ek II.Protokol fark gözetme <strong>ve</strong> orant›l›l›k ilkelerine dair<br />

özgül kurallar <strong>ve</strong> tan›mlar içermez.<br />

Sa€duyu, bu kurallar›n <strong>ve</strong> savafl›n sürdürülmesi biçimlerine getirdikleri s›n›rlamalar›n,<br />

uluslararas› olan <strong>ve</strong> olmayan silahl› çat›flmalara eflit flekilde uygulanmas›n› bekler.<br />

Baz› Konvansiyonel Silahlara Dair Sözleflme’nin 2001’de uluslararas› olmayan<br />

çat›flmalar› da kapsayacak flekilde tadil edilmifl olmas›, bu fikrin uluslararas› camiada<br />

geçerlili€inin artt›€›na iflaret eder.<br />

Bu inceleme uluslararas› teamül hukukunun birçok kural›n›n hem uluslararas›<br />

hem de uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda uyguland›€›na dair kan›tlar<br />

sa€lamakta <strong>ve</strong> devletlerin uygulamas›n›n mevcut ahdi hukukun ne kadar ötesine<br />

geçip uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara uygulanacak kurallar› geniflletti€ini<br />

göstermektedir. Özellikle, muhasamat›n yürütülmesinin düzenlenmesinde Ek<br />

II.Protokol’deki boflluklar devletler uygulamas› ile büyük ölçüde doldurularak, Ek<br />

I.Protokol’dekilere benzer fakat uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara teamül<br />

hukuku olarak uygulanan kurallar›n do€mas›na yol açm›flt›r.<br />

Bu nedenle, uluslararas› teamül hukuku kurallar›n› bilmek, uluslararas› insanc›l<br />

hukukun uygulamas›, yayg›n olarak duyurulmas› <strong>ve</strong> zorlay›c›l›€›n›n sa€lanmas›nda<br />

yer alan hükümet yetkilileri, silah tafl›yanlar, uluslararas› örgütler, Uluslararas›<br />

K›z›lhaç <strong>ve</strong> K›z›lay Hareketi’ni oluflturanlar <strong>ve</strong> hükümet-d›fl› örgütler gibi birçok<br />

aktöre yarar. Uluslararas› insanc›l teamül hukuku üzerine bir inceleme ayr›ca uluslararas›<br />

teamül hukuku kavram›n›n do€as›nda var olan belirsizlikleri <strong>ve</strong> tart›flmaya<br />

aç›kl›klar› azaltmaya da yard›mc› olabilir.<br />

Uluslararas› teamül hukuku kurallar›n› bilmek, uluslararas› teamül hukukuna<br />

dayanmak gereken baz› durumlarda da faydal› olur. Bu özellikle mahkemelerin <strong>ve</strong><br />

uluslararas› örgütlerin çal›flmalar›nda kendisini gösterir. Gerçekten de mahkemeler<br />

s›kl›kla uluslararas› teamül hukukunu uygulamak zorundad›r. Mesela, Statü’sünün<br />

3. maddesi uyar›nca savafl kurallar› <strong>ve</strong> adetlerinin ihlalleri üzerinde yetkili olan Eski<br />

Yugoslavya Uluslararas› Ceza Mahkemesi için durum böyledir. Bunun sonucunda<br />

Mahkeme, uluslararas› insanc›l hukukun baz› ihlallerinin, uluslararas› teamül hukuku<br />

uyar›nca yetkisine giren ihlaller olup olmad›€›n› tespit etmek zorunda kalm›flt›r.<br />

Ek olarak, birçok ülkede uluslararas› teamül hukuku iç hukuk kaynaklar›ndand›r <strong>ve</strong><br />

ulusal mahkemelerin önünde ileri sürülebilir <strong>ve</strong> yarg› konusu olabilir. Uluslararas›<br />

teamül hukuku uluslararas› örgütlerin çal›flmalar›nda da, genel olarak üye devletlerin<br />

tümünü ba€layan kurallar› ifade etmesi hasebiyle ilgili bir konudur.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!