Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

10
ALT BÖLÜM 1 - SİVİLLER İLE MUHARİPLERİN AYIRT EDİLMESİ
di€i söylenebilir 46 . Bu maddenin kabulünden önce, Birinci Dünya Savafl› sonras›nda
kurulan sorumluklar Komisyonunun raporu «sistematik terör yaymay›» savafl hukukunun
ve adetlerinin ihlallerine dâhil etmiflti 47 .
Uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar
Ek II.Protokolün 13. Maddesinin 2. f›kras› as›l amac› sivil halk içinde terör yaratmak
olan fliddet eylemlerini ya da tehditlerini yasaklamaktad›r 48 . Bu yasak uluslararas›
olmayan silahl› çat›flmalara da uygulanan di€er sözleflmelerde yer almaktad›r 49 .
Amac› sivil halk içinde terör yaratmak olan fliddet eylem ya da tehditlerine iliflkin
yasak uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanan ya da uygulanm›fl olan askeri
el kitaplar›nda yer almaktad›r 50 . Bu kural›n türü ne olursa olsun silahl› çat›flmalarda
ihlali pek çok devletin mevzuat›nda suç say›lmaktad›r 51 . Bu kural› dile getiren uluslararas›
olmayan silahl› çat›flmalara iliflkin resmi beyanlar da bulunmaktad›r 52 .
As›l amac› sivil halk içinde terör yaratmak olan fliddet eylemlerine ya da tehditlerine
iliflkin yasa€›n Ek II.Protokolün 4. Maddesinin 2. F›kras›n›n d) bendindeki,
daha genifl kapsaml› olarak, «terörizm eylemlerine» iliflkin yasakla perçinlendi€i söylenebilir
53 . «Terörizm eylemleri» Uluslararas› Ruanda Ceza Mahkemesinin ve
Uluslararas› Sierra Leone Özel Mahkemesinin statülerinde savafl suçlar› olarak
tan›mlanm›flt›r 54 . Birleflmifl Milletler Genel Sekreteri, Sierra Leone için özel bir
46 IV. Cenevre Sözleflmesi (1949), m.33 (ibid., par. 476). Bu düzenlemenin burada incelenen kuralla
ilgisi flu eserde aç›klanm›flt›r: Yves Sandoz, Christophe Swinarski et Bruno Zimmermann (éd.),
Commentaire des Protocoles additionnels, ICRC, Genève, 1986,par. 4538.
47 Sorumluluklar Komisyonunun raporu (1919) (II. cilt,. 1. Alt bölüm, par. 481 içinde nakledilmifltir).
48 Ek II.Protokol (1977), m. 13, par. 2 (konsensüsle benimsenmifltir) (ibid., par. 479).
49 Bkz., örn.,H›rvatistan ile Federal Sosyalist Yugoslav Cumhuriyeti aras›nda Uluslararas› ‹nsanc›l
Hukukun Uygulanmas›na ‹liflkin Mutabakat Protokolü (1991), par. 6 (ibid., par. 485); Bosna-
Hersek’teki çat›flman›n taraflar› aras›nda uluslararas› insanc›l hukukun uygulanmas›na iliflkin anlaflma
(1992), par. 2.5 (ibid.,par. 486).
50 Bkz., örn., flu devletlerin sahra talimnameleri: Almanya (ibid., par. 500), Arjantin (ibid.,par. 489),
Avustralya (ibid., par. 490), Benin (ibid., par. 493), Kamerun (ibid., par. 494), Kanada (ibid., par.
495), Kolombiya (ibid., par. 496), H›rvatistan (ibid., par. 497), Ekvator (ibid., par. 498), ‹spanya
(ibid., par. 507), Macaristan (ibid., par. 501), Kenya (ibid., par. 502), Yeni Zelanda (ibid., par. 504),
Hollanda (ibid., par. 503), Rusya (ibid., par. 506), Togo (ibid., par. 510) ve Yugoslavya (ibid., par.
513).
51 Bkz., örn., flu devletlerin mevzuatlar›: Bosna Hersek (ibid., par. 517), Kolombiya (ibid.,par. 519),
H›rvatistan (ibid., par. 521), ‹spanya (ibid., par. 530), Etiyopya (ibid., par. 523), ‹rlanda (ibid., par.
524), Litvanya (ibid., par. 525), Norveç (ibid., par. 527), Slovenya (ibid., par. 529), ve Yugoslavya
(ibid., par. 531); ayr›ca Bkz. Çek Cumhuriyeti (ibid., par. 522) ve Slovakya’n›n uluslararas› olmayan
silahl› çat›flmay› da içeren mevzuat› (ibid., par. 528), ayr›ca Arjantin’in mevzuat tasla€› (ibid.,
par. 514).
52 Örn. olarak Bkz. Botswana (ibid., par. 533) ve Birleflik Devletlerin beyanlar› (ibid.,par. 540).
53 Ek II.Protokol (1977), m. 4, par. 2 bent d) (konsensüsle benimsenmifltir). Bu düzenlemenin burada
düzenlenen kuralla ilgisi flu eserde aç›klanm›flt›r: Yves Sandoz, Christophe Swinarski et Bruno
Zimmermann (éd.), Commentaire des Protocoles additionnels, ICRC, Cenevre, 1986, par. 4538.
54 ICTR Statüsü (1994), m. 4, bent 1 d) (II.cilt, 1. alt bölüm, par. 487 içinde nakledilmifltir); Sierra
Leone Özel Mahkemesinin Statüsü (2002), m. 3, bent 1 d) (ibid., par. 480).