Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

178
ALT BÖLÜM 15 - HAYAT BAĞIŞLAMAYI REDDETMEK
yer almaktad›r. 2 Bu kural bundan böyle Ek I.Protokol’de de yaz›l›d›r. 3 Uluslararas›
Ceza Mahkemesi’nin Statüsü’ne göre ‘hayat ba€›fllamayaca€›n› ilan etmek’ uluslararas›
silahl› çat›flmalarda bir savafl suçu teflkil etmektedir. 4
Bu yasak önemli bir say›da askeri talimatnamede de mevcut bulunmaktad›r. 5
Birçok devlette hayat ba€›fllanmayaca€›n› emretmek ulusal mevzuat›n ihlalini teflkil
etmektedir. 6 I. ve II. Dünya Savafllar›’ndan sonra yarg›lanan birçok olayda san›klar
bu kural› ihlal etmekle suçlanm›fllard›r. 7
Ek I.Protokol’e hiç kimsenin hayatta kalmayaca€›na yönelik emir verilece€i ‘tehdidi’
ya da muhasamat› bu karara göre sürdürme yasa€›n›n eklenmesi, hiçbir
tart›flmaya sebebiyet vermemifltir ve önemli bir say›da askeri talimatnamede bulunmaktad›r.
8 Bu yasak birçok devletin mevzuat›nda mevcuttur. 9 Hiç kimsenin hayatta
kalmayaca€›na yönelik emir verilece€i tehdidi, Ek I.Protokol’e taraf olmayan ya da
o tarihte henüz taraf olmam›fl birçok devlet taraf›ndan desteklenmifltir. 10 Genel olarak
uluslararas› hukuk, yasak bir eylemin icra edilece€i tehdidini yasaklamaktad›r.
Ayr›ca hayatta kalan kimsenin olmayaca€› yönünde emir vermek ya da bununla tehdit
etmek yasaksa, böyle bir emri ifa etmek ya da bu tehdidi hayata geçirmek ya da
2 Sorumluluklar Komisyonu Raporu (1919) (ibid., par. 11).
3 Ek I.Protokol (1977), md.40 (konsensüsle kabul edilmifl) (ibid., par. 3).
4 UCM’nin Statüsü (1998), md.8 par. 2, al. b) xii) (ibid., par. 6).
5 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 45), Arjantin (ibid.,
par. 15), Belçika (ibid., par. 19), Burkina Faso (ibid., par. 22), Kamerun (ibid., par. 23), Kolombiya
(ibid., par. 27), Kongo (ibid., par. 28), Birleflik Devletler (ibid., par. 52), Fransa (ibid., par. 29-30),
‹talya (ibid., par. 34), Mali (ibid., par. 36), Fas (ibid., par. 37), Nijerya (ibid., par. 40- 42), Birleflik
Krall›k (ibid., par. 50-51), Senegal (ibid., par. 44) ve ‹sviçre (ibid., par. 48).
6 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin mevzuatlar›: Ermenistan (ibid., par. 54), Avustralya (ibid., par. 55),
Kanada (ibid., par. 59), Çin (ibid., par. 60), Kongo (ibid., par. 61), ‹spanya (ibid., par. 75), Birleflik
Devletler (ibid., par. 78), Etyopya (ibid., par. 63), Gürcistan (ibid., par. 64), ‹talya (ibid., par. 67),
Litvanya (ibid., par. 68), Mali (ibid., par. 69), Yeni Zelanda (ibid., par. 72), Hollanda (ibid., par.
70-71) ve Birleflik Krall›k (ibid., par. 77); Ayr›ca Bkz. afla€›daki devletlerin mevzuat taslaklar›:
Burundi (ibid., par. 58) ve Trinidad- Tobago (ibid., par. 76).
7 Bkz. örn. Kanada, Aurich’teki Askeri Mahkeme, Abbaye Ardenne davas› (ibid., par. 81); Almanya,
Leipzig Mahkemesi, Stenger Cruisus davas› (ibid., par. 85); Birleflik Krall›k, Hamburg’daki ‹ngiliz
askeri mahkemesi, Peleus davas› (ibid., par. 86), Wickman (ibid., par. 88) ve Von Ruchteschell
(ibid., par. 89) davalar›; Birleflik Krall›k, Brunswick Askeri Mahkemesi, Von Falkenhorst davas›
(ibid., par. 87); Birleflik Krall›k, 5 no’lu Curiohaus Mahkemesi, Hamburg-Altona, Le Paradis davas›
(ibid., par. 90); Birleflik Devletler, Augsburg’daki askeri komisyon, Thiele davas› (ibid., par. 91);
Birleflik Devletler, Nürnberg Askeri Mahkemesi, Birleflik Devletler Wilhelm von Leeb ve di€erlerine
karfl› davas› (yüksek komutanl›k davas›) (ibid., par. 92).
8 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Almanya (ibid., par. 33), Arjantin (ibid., par.
16), Avustralya (ibid., par. 17-18), Belçika (ibid., par. 20), Benin (ibid., par. 21), Kamerun (ibid.,
par. 24), Kanada (ibid., par. 25-26), ‹spanya (ibid., par. 46), Fransa (ibid., par. 30 et 32), Kenya
(ibid., par. 35), Yeni Zelanda (ibid., par. 39), Hollanda (ibid., par. 38), Rusya (ibid., par. 43), ‹sveç
(ibid., par. 47), Togo (ibid., par. 49) ve Yugoslavya (ibid., par. 53).
9 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin mevzuatlar›:Almanya (ibid., par. 65), Avustralya (ibid., par. 56),
Bosna Hersek (ibid., par. 57), H›rvatistan (ibid., par. 62), ‹rlanda (ibid., par. 66), Norveç (ibid., par.
73), Slovenya (ibid., par. 74) ve Yugoslavya (ibid., par. 79).
10 Bkz. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Fransa (ibid., par. 30) Kenya (ibid., par. 35), Birleflik
Devletler’in beyanat› (ibid., par. 98) ‹srail’in rapor edilen uygulamas› (ibid., par. 95).