Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

570
ALT BÖLÜM 41 - ULUSLARARASI İNSANCIL HUKUKUN TATBİKİ
davran›fllar›yla s›n›rl› kalmad›€›n›, buna ilaveten uluslararas› insanc›l hukuka evrensel
riayetin sa€lanmas›n› temin etmek üzere Devletlerin bütün mevcut güçlerini kullanmalar›
koflulunu da içerdi€ini beyan etmifltir. 5
Sözleflme’nin ortak 1. Maddesine uygun flekilde ‹srail’i yükümlülüklerine riayet
ettirmeye yönelik Dördüncü Cenevre Sözleflmesi’ne taraf Devletlere bir ça€r›da
bulunan, 1990 tarihinde kabul edilen bir karar vas›tas›yla, Ortak Madde 1’in
çat›flman›n taraflar›nkilerden de öte yükümlülükler içerdi€ine iliflkin yorum, BM
Güvenlik Konseyi taraf›ndan desteklenmifltir. 6 BM Genel Kurulu ayn› çat›flmaya
iliflkin olarak ve benzer etkide çeflitli kararlar kabul etmifltir. 7 Özellikle Avrupa
Konseyi, KAAÖ, Afrika Birli€i Örgütü ve Amerikan Devletleri Örgütü olmak üzere,
baflka uluslararas› örgütler de benzer flekilde üye Devletlere uluslararas› insanc›l
hukuka riayet etme ve ettirme ça€r›s›nda bulunmufllard›r. 8
Uluslararas› konferanslar da keza uluslararas› insanc›l hukuka riayet edilmesinin
sa€lanmas› için Devletlere ça€r›da bulunmufltur. 1968 tarihinde Tahran’daki ‹nsan
Haklar› hakk›ndaki Uluslararas› Konferans taraf›ndan, Cenevre Sözleflmelerine taraf
Devletlerin, “kendileri bir silahl› çat›flma ile do€rudan ilgili olmasalar da, her flart
alt›nda bu insanc›l kurallara baflka Devletlerce riayet edilmesinin sa€lanmas› için
ad›mlar atmaya yönelik sorumluluklar›n› de€erlendirmede” bazen baflar›s›z olduklar›n›
belirten bir karar kabul edilmifltir. 9 1993 tarihinde Savafl Ma€durlar›n›n
Korunmas› hakk›ndaki Uluslararas› Konferans taraf›ndan kabul edilen Nihai Bildiri
ile kat›l›mc›lar “soyk›r›m ve bu hukukun di€er ciddi ihlalleri hallinde uluslararas›
insanc›l hukuka tam riayeti sa€lamak için BM ile iflbirli€i içerisinde hareket etmeyi
ve BM fiart›’na uygun olarak davranmay›” üstelenmifl ve “Cenevre Sözleflmelerine
ortak Madde 1 uyar›nca, savafl ma€durlar›n›n korunmas› için uluslararas› insanc›l
hukuka riayet etme ve ettirme” sorumluluklar›n› teyit etmifllerdir. Buna ilaveten,
“uluslararas› insanc›l hukukun etkinli€inin sa€lanmas› ve ilgili ihlallerin
sonland›r›lmas› amac›yla uluslararas› insanc›l hukukun ihlali aç›s›ndan sorumluluk
tafl›yan Devletlere karfl›, bu hukuka uygun olarak, kararl› eylemde bulunulmas›” için
bütün Devletlerin her tür gayreti gerçeklefltirmeleri ça€r›s›nda bulunmufllard›r. 10
Daha yak›n bir tarihte, 2001’deki Dördüncü Cenevre Sözleflmesine Yüksek Akit
5 Jean S. Pictet (ed.), Commentary on the Third Geneva Convention, ICRC, Geneva, 1960, s. 18;
Yves Sandoz, Christophe Swinarski, Bruno Zimmermann (eds.), Commentary on the Additional
Protocols, ICRC, Geneva, 1987, § 45.
6 BM Güvenlik Konseyi, Kar. 681 (Nakleden: C.II, Böl. 41, § 21).
7 Bkz. BM Genel Kurulu, Kar. 32/91 A (ibid., § 22), Kar. 37/123 A (ibid., § 23), Kar. 38/180 A
(ibid., § 24) ve Kar. 43/21 (ibid., § 25).
8 Bkz., örn., Avrupa Konseyi, Parlamenterler Meclisi, Kar. 823 (ibid., § 30), Kar. 881 (ibid., § 31),
Kar. 921 (ibid., § 32) ve Kar. 948 (ibid., § 33); Avrupa Konseyi, Bakanlar Komitesi, Eski Yugoslavya
ülkesindeki kad›n ve çocuklar›n ›rz›na geçilmesi hakk›ndaki Bildiri (ibid., § 34); KAAÖ,
Parlamenterler Meclisi, Sivil ‹flleri Komitesi’nin Karar› (ibid., § 35); OAU, Afrika Sa€l›k Bakanlar›
Konferans›, Kar. 14 (V) (ibid., § 36); ADÖ, Genel Kurul, Kar. 1408 (XXVI-O/96) (ibid., § 37).
9 ‹nsan Haklar›na iliflkin Uluslararas› Konferans, Kar. XXIII (ibid., § 38).
10 Savafl Ma€durlar›n›n Korunmas› hakk›ndaki Uluslararas› Konferans, Nihai Bildiri (ibid., § 43).