Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

110
ALT BÖLÜM 7 - SIHHİ VE DİNİ PERSONEL VE MALLAR
sadece uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara iliflkin olarak yap›lan resmi beyanlarla
desteklenmifltir. 137
Uluslararas› ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda aksi bir resmi uygulama
tespit edilmemifltir. S›hhi nakliye araçlar›na yönelik sald›r›lar genel olarak Devletler
taraf›ndan k›nanm›flt›r. 138 Bu sald›r›lar, Irak ile ‹ran aras›ndaki savaflta ve Orta
Do€u, Sudan ve Eski Yugoslavya’daki çat›flmalarda oldu€u gibi, Birleflmifl Milletler
ve di€er uluslararas› örgütlerce k›nanm›flt›r. 139
ICRC uluslararas› ve uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar›n taraflar›n› bu kurala
uymaya ça€›rm›flt›r. 140
S›hhi nakliye araçlar›n›n tan›m›
«S›hhi nakliye arac›» deyimi, askeri ya da sivil, daimi ya da geçici, sadece s›hhi
nakliyeye tahsis edilmifl ve çat›flman›n taraflar›ndan birinin yetkili makam›n›n idaresine
konmufl her çeflit nakliye arac›n› kapsar. Bu, ambülâns, hastane gemisi ve s›hhi
nakliye uça€› gibi, kara, deniz ya da hava nakliye araçlar›n› içerir. 141 Bu tafl›tlar,
gemiler ve uçaklar sadece yaral›lar›n, hastalar›n ve deniz kazazedelerinin, s›hhi ve
dini personelin ve s›hhi malzemenin nakliyesine tahsis edilmifl olmak zorundad›r. Bu
tan›m Ek I.Protokolün 8. maddesinin f) ve g) bentlerine dayanmaktad›r 142 ve
Devletlerin uygulamalar›nda genifl olarak kullan›lmaktad›r. 143 Ek II.Protokolde
s›hhi nakliye araçlar›n›n tan›m› olmad›€› için, uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalarda
deyimin ayn› flekilde uyguland›€› düflünülebilir. 144
137 Bkz. örn. flu Devletlerin beyanlar›: Arjantin (ibid., par. 731), Macaristan (ibid., par. 736) ve
Yugoslavya (ibid., par. 742).
138 Bkz. örn. flu Devletlerin beyanlar›: Arjantin (ibid., par. 731), M›s›r (ibid., par. 732), Macaristan
(ibid., par. 736), Lübnan (ibid., par. 738) ve Yugoslavya (ibid., par. 742) ve ‹ran’›n (ibid., par. 737)
rapor edilen uygulamas›.
139 Bkz. ör, BM Güvenlik Konseyi, karar 771 (ibid., par. 743); Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar›
Komisyonu, karar 1992/S-1/1 (ibid., par. 744); Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar› Komisyonu,
Eski Yugoslavya’daki insan haklar›n durumu ile ilgili özel raportör, dönemsel rapor (ibid., par.
745); MINUGUA Baflkan› (Mission des Nations Unies pour la vérification des droits de l’homme
et du respect des engagements pris aux termes de l’Accord général relatif aux droits de l’homme
au Guatamela (Guatemala’daki insan haklar›na ve insan haklar›na iliflkin genel anlaflman›n hükümlerince
yap›lan tahahütlere sayg›y› denetlemeye iliflkin Birleflmifl Milletler Misyonu), birinci rapor
(ibid., par. 746); Birleflmifl Milletler ‹nsan Haklar› Komisyonu, Sudan’daki insan haklar›n›n durumuna
iliflkin özel raportör, rapor (ibid., par. 747).
140 Bkz.ICRC’n›n uygulamas› (ibid., par. 752- 755 ve 757 - 759).
141 Hastane gemilerin korunmas› II. Cenevre Sözleflmesinin 22-35. Maddelerinde ve Ek I.Protokolün,
22 ve 23. Maddelerinde düzenlenmifltir. T›bbi uçaklar sorusu bir sonraki k›s›mda incelenecektir.
142 Ek I.Protokol (1977), m. 8, bent f) et g).
143 Bkz. örn. flu Devletlerin uygulamas›: Güney Afrika (. II. cilt, 7. alt bölüm, par. 700 içinde nakledilmifltir),
Avustralya (ibid., par. 663), Kamerun (ibid., par. 669), ‹spanya (ibid., par. 701), Yeni
Zelanda (ibid., par. 692) ve Romanya(ibid., par. 725).
144 Bkz. bu aç›dan Birleflik Devletlerin beyan› (ibid., par. 654); Bkz. ayr›ca Yves Sandoz, Christophe
Swinarski et Bruno Zimmermann (éd.), Commentaire des Protocoles additionnels, ICRC, Genève,
1986, par. 4712.