09.12.2012 Views

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

172<br />

ALT BÖLÜM 14 - DOĞAL ÇEVRE<br />

mek, ayr›m gözetmeyen sald›r›lar›n yasaklanmas› (bkz. Kural 11) gibi hem uluslararas›<br />

hem de uluslararas› nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda eflit derecede uygulanacak<br />

di€er baflka kurallara ayk›r› olabilece€i için, özellikle do€rudur.<br />

Yorum<br />

Bu kural ile sivil nesnelere uygulanacak genel uluslararas› insanc›l hukuk kurallar›n›n<br />

çevreye de uygulanmas›n› gerektiren kural (bkz. Kural 43) aras›ndaki fark, bu<br />

kural›n mutlak olmas›d›r. E€er yayg›n, uzun süreli <strong>ve</strong> a€›r hasar <strong>ve</strong>rilmiflse <strong>ve</strong>ya do€al<br />

çevre silah olarak kullan›lm›flsa, bu davran›fl›n <strong>ve</strong>ya sonucun askeri gereklilik temelinde<br />

mazur olup olmad›€›n› <strong>ve</strong>ya ar›zi hasar›n afl›r› olup olmad›€›n› sorgulamak<br />

gereksizdir. Ek I.Protokol’deki “yayg›n, uzun süreli <strong>ve</strong> a€›r hasar” deyiflinin böylesine<br />

yüksek bir eflik getirmesinin sebebi iflte budur. Üç koflul bir arada gerçekleflmelidir<br />

<strong>ve</strong> “uzun süreli” ibaresi görüflmeci devletlerce onlarca y›l anlam›na gelecek<br />

flekilde anlafl›lm›flt›r. Federal Yugoslavya Cumhuriyeti’ne karfl› NATO<br />

Bombard›man Harekât›n› Gözden Geçirmek için Kurulan Komite 2000’de Nihai<br />

Raporunda, efli€in, bir ihlal oldu€u karar›na var›lamayacak kadar yüksek oldu€unu<br />

ifade etmifltir. Rapor, Körfez Savafl› s›ras›ndaki hasar›n bu efli€i afl›p aflmad›€› hususunda<br />

bu sebepten dolay› görüfl ayr›l›€› oldu€una iflaret etmifltir. 90 ABD Savunma<br />

Bakanl›€› da 1992’de Kongre’ye sundu€u raporunda hasar›n “uzun süreli” olma<br />

efli€ini afl›p aflmad›€›n› sorgulam›flt›r. 91<br />

Eski Sovyetler Birli€i ülkelerinin ceza kanunlar›nda “ekosit”, “flora <strong>ve</strong> faunan›n<br />

toptan yok edilmesi <strong>ve</strong> atmosferin <strong>ve</strong>ya su kaynaklar›n›n zehirlenmesi <strong>ve</strong> bunlar›n<br />

yan› s›ra ekolojik bir felakete yol açabilecek di€er eylemler” olarak<br />

tan›mlanmaktad›r. 92 Vietnam’›n Ceza Kanunu da “do€al çevrenin yok edilmesinden<br />

bahsetmektedir. 93<br />

Bu kural›n ihlali, belli bir savafl araç <strong>ve</strong>ya yönteminin yayg›n, uzun süreli <strong>ve</strong> a€›r<br />

hasar <strong>ve</strong>rece€ine <strong>ve</strong>ya muhtemelen <strong>ve</strong>rece€ine iliflkin bir bilginin <strong>ve</strong>ya ç›karsaman›n<br />

oldu€unu mecburen farz etti€inden dolay›, hangi tür savafl›n hangi tür çevre üzerinde<br />

böyle felaket etkisi yarataca€›na iliflkin bir miktar fikir sahibi olunmas› gerekecektir.<br />

Kural 44 ile birlikte de€erlendirildi€inde bunun anlam›, bir çat›flman›n taraflar›n›n<br />

planlad›klar› eylemlerin potansiyel sonuçlar› ile ilgili mümkün oldu€u ölçüde<br />

bilgi edinmekle yükümlü olduklar› <strong>ve</strong> yayg›n, uzun süreli <strong>ve</strong> a€›r hasar <strong>ve</strong>rece€i<br />

tahmin edilebilecek eylemlerden imtina etmeleri gerekti€idir. Silahl› çat›flma<br />

90 YFC’ne karfl› NATO Bombard›man Harekat›n› Gözden Geçirmek için Kurulan Komite, Nihai<br />

Rapor (ibid., § 283).<br />

91 Birleflik Devletler, Savunma Bakanl›€›, Basra Körfezi Savafl›’n›n ‹daresine ‹liflkin Olarak Kongre’ye<br />

Sunulan Nihai Rapor (ibid., § 267).<br />

92 Bkz. Beyaz Rusya (ibid., § 192), Ermenistan (ibid., § 189), Kazakistan, (ibid., § 204), K›rg›zistan<br />

(ibid., § 205), Moldova (ibid., § 207), Rusya, (ibid., § 212), Tacikistan, (ibid., § 215) <strong>ve</strong><br />

Ukrayna’n›n (ibid., § 217) mevzuatlar›.<br />

93 Vietnam, Ceza Kanunu (ibid., § 219).

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!