Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Kural 52 - Yağma
Kural 52. – Ya€ma yasakt›r.
Uygulama
Cilt II, Alt Bölüm 16, K›s›m D.
Özet
201
Devletlerin uygulamas›na göre bu kural, hem uluslararas› hem de uluslararas›
nitelikte olmayan silahl› çat›flmalarda uygulanabilir bir uluslararas› teamül hukuku
normu oluflturmaktad›r.
Uluslararas› silahl› çat›flmalar
Ya€malama yasa€› eski bir teamül hukuku kural›d›r ve Lieber Kodu, Brüksel
Bildirgesi ve Oxford Talimatnamesi’nde yer almaktad›r. 61 Lahey Tüzü€ü ya€may›
her koflulda yasaklam›flt›r. 62 I. Dünya Savafl›’ndan sonra kurulan sorumluluklar
Komitesi’nin raporunda oldu€u kadar II.Dünya Savafl› ertesinde kurulan
Uluslararas› Askeri Mahkeme’nin (Nuremberg) Statüsü’nde de ya€ma bir savafl
suçu olarak kabul edilmifltir. 63 IV. Cenevre Sözleflmesi de ya€may›
yasaklamaktad›r. 64 Uluslararas› Ceza Mahkemesi’nin Statüsü ‘nün hükümlerine
göre ‘bir flehir ya da mevkiinin ya€ma edilmesi, sald›r›yla ele geçirilmifl dahi olsa’
uluslararas› silahl› çat›flmalarda bir savafl suçu teflkil etmektedir. 65
Ya€malama yasa€› önemli bir say›da askeri talimatnamede yaz›l›
bulunmaktad›r. 66 Ya€ma önemli bir say›da devletin de mevzuat›n›n ihlalini teflkil
61 Lieber Kodu (1863), md.44 (ibid., par. 470); Brüksel Bildirgesi(1874), md.18 (ibid., par. 471) et
md.39 (ibid., par. 472); Oxford Talimatnamesi (1880), md.32 (ibid., par. 473).
62 Lahey Tüzü€ü(1907), md.28 (ibid., par. 461) et md.47 (ibid., par. 462).
63 Sorumluluklar Komisyonu Raporu (1919) (ibid., par. 475); Uluslararas› Askeri Mehkeme’nin
(Nürnberg) Statüsü (1945), md.6, al. 2 b) (ibid., par. 465).
64 IV no’lu Cenevre Sözleflmesi(1949), md.33, al. 2 (ibid., par. 466).
65 UCM’nin Statüsü (1998), md.8, par. 2, al. b) xvi) (ibid., par. 468).
66 Bkz., örn. afla€›daki devletlerin sahra talimnameleri: Güney Afrika (ibid., par. 538), Almanya (ibid.,
par. 511-512), Arjantin (ibid., par. 486-487), Avustralya (ibid., par. 488-489), Belçika (ibid., par.
490-491), Benin (ibid., par. 492), Burkina Faso (ibid., par. 493), Kamerun (ibid., par. 494-495),
Kanada (ibid., par. 496-497), Çin (ibid., par. 498), Kolombiya (ibid., par. 499-500), Kongo (ibid.,
par. 501), H›rvatistan (ibid., par. 502-503), El Salvador (ibid., par. 506), Ekvator(ibid., par. 505),
‹spanya (ibid., par. 539), Birleflik Devletler (ibid., par. 547-552), Fransa (ibid., par. 507- 510),
Endonezya (ibid., par. 513-514), ‹srail (ibid., par. 515-516), ‹talya (ibid., par. 517-518), Kenya
(ibid., par. 519), Madagaskar (ibid., par. 522), Mali (ibid., par. 523), Fas (ibid., par. 524), Nijerya
(ibid., par. 528 -531), Yeni Zelanda (ibid., par. 527), Uganda (ibid., par. 543-544), Hollanda
(ibid., par. 525-526), Peru (ibid., par. 532), Filipinler (ibid., par. 533-534), Kore Cumhuriyeti
(ibid., par. 520-521), Dominik Cumhuriyeti (ibid., par. 504), Birleflik Krall›k (ibid., par. 545-546),
Rusya (ibid., par. 535), Senegal (ibid., par. 536-537), ‹sveç (ibid., par. 540), ‹sviçre (ibid., par.
541), Togo (ibid., par. 542) ve Yugoslavya (ibid., par. 553).