09.12.2012 Views

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

Uluslararası İnsancıl Teamül (Örf ve Adet) Hukuku - ICRC

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

XXXVI<br />

Giriş<br />

Protokoller’i, silahl› çat›flmaya kat›lmayan <strong>ve</strong>ya art›k yer almayan kiflilerin korunmas›na<br />

dair kapsaml› bir koruma rejimi getirir. Savafl araçlar›n›n <strong>ve</strong> yöntemlerinin<br />

ahdi hukuk ile düzenlenmesi, 1868 St. Petersburg Beyannamesi, 1899 <strong>ve</strong> 1907<br />

Lahey Sözleflmeleri <strong>ve</strong> 1925 Cenevre Gaz Protokolü’ne kadar geri gider <strong>ve</strong> daha<br />

yak›n tarihte 1972 Biyolojik Silahlar Sözleflmesi, 1977 Ek Protokolleri, 1980 Baz›<br />

Konvansiyonel Silahlara Dair Sözleflme ile befl Protokolü, 1993 Kimyasal Silahlar<br />

Sözleflmesi <strong>ve</strong> anti-personel may›nlar› yasaklayan 1997 Ottowa Sözleflmesi konuyu<br />

ele alm›flt›r. Silahl› çat›flma durumunda kültürel varl›klar›n korunmas›, 1954 Lahey<br />

Sözleflmesi <strong>ve</strong> iki Protokolü’nde detayl› flekilde düzenlenmifltir. 1998 Uluslararas›<br />

Ceza Mahkemesi Statüsü, yetkisine tabi savafl suçlar›n›n bir listesini içermektedir.<br />

Ancak, bu antlaflmalar› mevcut silahl› çat›flmalara uygulamaya iki önemli engel<br />

bulunmaktad›r. ‹lki, antlaflmalar›n yaln›zca onlar› onaylam›fl olan devletlere uygulanmas›d›r.<br />

Bu, uluslararas› insanc›l hukukun farkl› antlaflmalar›, ilgili devletlerin hangi<br />

antlaflmalar› onayland›€›na ba€l› olarak, farkl› silahl› çat›flmalara uygulanacak demektir.<br />

1949 tarihli dört Cenevre Sözleflmesini neredeyse tüm devletler onaylam›flsa da,<br />

Ek I. Protokol henüz evrensel oranda taraf bulmam›flt›r. Protokol yaln›zca kendisini<br />

onaylam›fl olan çat›flma taraflar› aras›nda uygulanaca€›ndan, bugünkü etkinli€i<br />

s›n›rl›d›r zira uluslararas› silahl› çat›flmalarda yer alan devletlerin bir k›sm› Protokol’e<br />

taraf de€ildir.Ayn› flekilde Ek II.Protokol, kendisini onaylam›fl olan devletin ülkesinde<br />

vuku bulan silahl› çat›flmalarda uygulan›r. Bu Protokol’ü 150 kadar devlet onaylam›flsa<br />

da, uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar›n ülkesinde vuku bulmakta oldu€u<br />

muhtelif devletler onaylamam›flt›r. Uluslararas› olmayan bu gibi silahl› çat›flmalarda,<br />

dört Cenevre Sözleflmesi’nin ortak 3. maddesi ço€u kere, uygulanabilecek yegâne<br />

antlaflma hükmü olmaktad›r.<br />

‹kinci olarak, bu antlaflmalar hukuku bollu€u, günümüz silahl› çat›flmalar›n›n<br />

büyük bölümünü yeterli ayr›nt›yla düzenlememektedir. Bunun ana nedeni, günümüz<br />

silahl› çat›flmalar›n›n ço€unlu€unun, say›lar› artmaktaysa da uluslararas›<br />

çat›flmalardan çok daha az miktarda antlaflma kurallar›na tabi olan, uluslararas› olmayan<br />

çat›flmalar olmas›d›r. Asl›nda sadece s›n›rl› say›da antlaflma, ismen say›l›rsa, tadil<br />

edilmifl haliyle Baz› Konvansiyonel Silahlara Dair Sözleflme, Uluslararas› Ceza<br />

Mahkemesi Statüsü, anti personel may›nlar› yasaklayan Ottowa Sözleflmesi,<br />

Kimyasal Silahlar Sözleflmesi, Kültürel Varl›klar›n Korunmas›na Dair Lahey<br />

Sözleflmesi <strong>ve</strong> ‹kinci Protokolü <strong>ve</strong> yukar›da de€inilen Ek II. Protokol ile dört<br />

Cenevre Sözleflmesi’nin ortak 3. maddesi, uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalara<br />

uygulan›r. Ortak 3. madde temel önemi haiz olmakla birlikte, sadece kabaca bir<br />

minimum standartlar çerçe<strong>ve</strong>si sa€lar <strong>ve</strong> fazla ayr›nt› içermez. Ek II.Protokol, ortak<br />

3. maddeyi faydal› bir flekilde tamamlar ama yine de Ek I.Protokol’de bulunan uluslararas›<br />

silahl› çat›flmalara iliflkin kurallardan daha az ayr›nt›l›d›r.<br />

Ek II.Protokol esasa iliflkin yaln›zca 15 madde içerir, oysaki Ek<br />

I.Protokol’dekiler 80’in üzerindedir. Bu rakamlar o kadar önemli olmayabilir ama<br />

yine de uluslararas› olan <strong>ve</strong> uluslararas› olmayan silahl› çat›flmalar›n düzenlenmesine<br />

iliflkin, bu ikincisinin kurallardan, tan›mlardan, ayr›nt›lardan <strong>ve</strong> zorunluluklardan

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!