Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniu przed organem ...

178 ROZDZIAŁ 5.lenia wyjaśnień, odmowy poddania się kontroli czy odmowy udostępnieniażądanych dokumentów. Uprawnienia te mają w praktyce największe znaczeniew pierwszej, dochodzeniowej fazie postępowania przed organem ochronykonkurencji 731 . Uzasadnione jest więc ich badanie niezależnie od prawado wysłuchania, które jest realizowane w późniejszej fazie postępowania.Prawo do obrony w prezentowanym wąskim ujęciu (nie obejmującymprawa do wysłuchania 732 ) odnosi się więc przede wszystkim do fazy dochodzeniowejpostępowania przed organem ochrony konkurencji. W tej faziepostępowania przedsiębiorca bardzo często nie jest jeszcze stroną postępowania.W przypadku postępowania przed Komisją ma to miejsce przedwydaniem pisma o przedstawieniu zarzutów, a w polskiej procedurze – naetapie postępowania wyjaśniającego. Podejmowane wówczas działania mogąmieć kluczowe znaczenie dla zebrania przez organ ochrony konkurencjidowodów wskazujących na naruszenie prawa 733 . Na tym etapie postępowaniaprzedsiębiorcy powinni mieć zatem możliwość obrony 734 . Przykłademograniczonego zakresu możliwości podejmowania obrony mogą być badaniasektorowe prowadzone przez organ ochrony konkurencji, które stają siępodstawą do wszczynania postępowań przeciwko konkretnym przedsiębiorcom735 . Praktyka w tym zakresie zdaje się nie przystawać do standardówwypracowanych przez sądy UE, które uznają za niedopuszczalne żądanieod przedsiębiorców informacji (np. w ramach kontroli) w przypadku, gdynie pozostają one w związku z domniemanym naruszeniem 736 .Działania organów ochrony konkurencji podejmowane w fazie dochodzeniowej,które prowadzą do ograniczenia prawa do prywatności powinny byćproporcjonalne, a więc zgodne z prawem, podejmowane w słusznym celuoraz konieczne w demokratycznym społeczeństwie ze względu na potrzebę731 Sprawa 46/87 Hoechst AG przeciwko Komisji, pkt 16.732 Prawo do wysłuchania i prawo do obrony w ujęciu wąskim składa się na prawo do obronysensu largo. Szerokie rozumienie prawa do obrony jest często przyjmowane w orzecznictwiei doktrynie prawa UE, por. sprawa 46/87 Hoechst AG przeciwko Komisji, pkt 16oraz ogólnie sprawa C-7/98 Krombach przeciwko Bamberski, [2000] ECR I-1935, a takżeM. Levitt, Access to the File…, s. 414–416. Por. też K. Kowalik-Bańczyk, Problematykaochrony praw podstawowych w unijnych postępowaniach…, s. 49–54.733 Sprawa 46/87 Hoechst AG przeciwko Komisji, pkt 16; sprawy: C-204/00 P, C-205/00 P,C-211/00 P, C-213/00 P, C-217/00 P i C-219/00 P Aalborg Portland A/S i inni przeciwkoKomisji, pkt 63. Zob. także B. Turno, Prawo odmowy przekazania informacji służącejwykryciu naruszenia reguł konkurencji w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości,RPEiS 2009, nr 3, s. 34.734 Zastosowanie do niej znajduje art. 6 Konwencji – por. wyrok ETPCz z 21 września1990 r. w sprawie Fayed przeciwko Wielkiej Brytanii, nr 17101/90, pkt 78.735 H. Andersson, E. Legnerfalt, Dawn Raids in Sector Inquirie…, s. 439–440.736 A. Jones, B. Sufrin, EC Competition Law, Oxford University Press 2004, s. 1061.